Lionel schreef: ma okt 28, 2024 1:56 pm
Ajax begon het thuisduel met promovendus Willem II zondagmiddag verrassend met vijf verdedigers. Het leidde bepaald niet tot een leuke wedstrijd, wel tot wéér een zege en een clean sheet: 1-0. Over de afwegingen van Francesco Farioli rond die systeemswitch en wat het daadwerkelijk opleverde.
Ajax
Ajax
1 - 0
Willem II
Willem II
In zijn eerste zestien wedstrijden als trainer van Ajax koos Francesco Farioli steevast voor een 4-3-3-formatie met de punt naar achteren op het middenveld. Daarbinnen was er per wedstrijd wel regelmatig variatie, afgestemd op de kwaliteiten van de tegenstander. Op het trainingsveld werd er ondertussen weldegelijk gewerkt aan andere systemen, met name in de curieuze periode van een maand, waarin Ajax door politiestakingen geen enkele Eredivisie-wedstrijd afwerkte.
Net als zijn leermeester Roberto de Zerbi ziet Farioli tactische flexibiliteit namelijk als groot wapen. Ook bij al zijn vorige drie clubs wisselde de trainer meerdere keren van systeem, schakelend tussen formaties met vier of vijf (drie kun je het ook noemen) verdedigers. Tijdens zijn start bij Ajax deed Farioli dat dus minder, om het grote probleem van vorig seizoen te tackelen.
Toen was Ajax zo lek als een mandje en incasseerden de Amsterdammers 36 tegengoals in hun eerste 17 wedstrijden. Nu staat de teller na evenveel duels op 11. Ajax was één van de slechtst verdedigende ploegen van de Eredivisie: de onderlinge afstanden waren enorm en maakten het beschamend eenvoudig voor tegenstanders aan kansen te komen.
Bekijk ook:
Francesco Farioli repareert de defensie van Ajax
Francesco Farioli repareert de defensie van Ajax
Farioli wist dat te stutten, door controleur Jordan Henderson bij balverlies als vijfde verdediger te gebruiken. Dat levert geen spektakel op, maar wel resultaat. ‘Een jaar geleden stond Ajax laatste, nu doen we mee om de bovenste plaatsen’, stipte Farioli zondag nog maar eens aan. De laatste weken zag ook hij echter ook de tekortkomingen van die speelwijze.
Op bezoek bij Heracles Almelo en Qarabag FK had Ajax moeite op het middenveld. Wanneer schuift de controleur naar de laatste lijn en wanneer blijft hij op het middenveld, om daar niet in een ondertal te komen? Na de spectaculaire 3-4 zege in Almelo was Farioli niet tevreden over de manier waarop zijn ploeg met het directe spel van Heracles omging. Ajax bleek kwetsbaar bij lange ballen, voornamelijk omdat de Amsterdammers de tweede bal niet wisten op te pikken.
Bekijk ook:
Waarom Heracles - Ajax een spektakelstuk werd
Waarom Heracles - Ajax een spektakelstuk werd
MINDER COMMUNICATIE NODIG
Die rol van de terugzakkende controleur heeft Henderson zich inmiddels goed eigen gemaakt, maar voor Branco van den Boomen was het de laatste weken wel even wennen. De 29-jarige middenvelder vulde dat lang niet onaardig in, maar gaf in Praag toe dat het voor hem niet erg natuurlijk was. Een van zijn grootste kwaliteiten, het geven van de eindpass, moest hij even inslikken en in plaats daarvan een stuk soberder handelen in balbezit. Maar vooral het opduiken tussen en meebewegen met de vier verdedigers was voor Van den Boomen een uitdaging. Zo was hij degene die op bezoek bij Slavia Praag het beslissende kopduel moest aangaan met de twee meter lange Tomas Chory, dat leidde tot de 1-1 voor de Tsjechen.
In plaats van ietwat geforceerd een creatieve middenvelder te dwingen zich te gedragen als een centrumverdediger, stelde Farioli daar zondag dus gewoon een centrumverdediger op. In de veldbezetting zonder bal veranderde dat effectief niets, bovendien scheelt het een hele hoop communiceren en afwegingen maken rond het pendelen tussen verdediging en middenveld. ‘Dat is het moeilijkste gedeelte, daar werken we het meest aan’, vertelde Kenneth Taylor tijdens de voorbereiding al over het tijdens wedstrijden kiezen wanneer Ajax vooruit druk moet zetten of juist moet inzakken in de 5-4-1-stellingen. Die lastige afweging neemt dit systeem weg.
© Pro Shots
SPELERS IN HUN KRACHT BRENGEN
Het beschikbare personeel stipte Farioli zondag ook aan als belangrijke reden om te kiezen voor de, zoals de trainer het noemt, 3-4-2-1-formatie. De Italiaan is naast een idealist ook een pragmaticus. Het systeem is geen doel, maar een middel om het beste uit zijn spelers te krijgen. Aangezien hij Henderson zondag rust wilde geven en Sivert Mannsverk geblesseerd is, kon hij kiezen tussen Van den Boomen en Benjamin Tahirovic als controleur. Beide spelers komen in die rol niet helemaal in hun kracht.
‘Ik heb dit systeem gekozen, om mijn spelers in de best mogelijke omstandigheden te krijgen. Ik had het gevoel dat het voor Benjamin en Branco goed zou zijn om met twee nummers 6 te spelen’, verklaarde Farioli zondagavond. Dat duo speelde vorig seizoen bij Ajax ook al regelmatig samen op die manier en vult elkaar op papier redelijk goed aan.
Balcontacten Traoré tegen Willem II.
Balcontacten Traoré tegen Willem II.
De veldbezetting in deze 3-4-2-1-formatie is dus niet zo wezenlijk anders dan bij 4-3-3, maar de invulling wel. Tot nu toe waren het louter de buitenspelers die het veld breed hielden en de backs die het middenveld in kwamen. Tegen Willem II waren het juist de backs die aan de zijlijn stonden en de buitenspelers die zich veel dichter rond spits Brian Brobbey begaven.
Voor Davy Klaassen was dat enigszins wennen, maar Bertrand Traoré voelde zich duidelijk kiplekker in deze rol. De artiest uit Burkina Faso kwam véél vaker aan de bal dan normaal. Waar Traoré hiervoor in fases van wedstrijden nauwelijks in het spel voorkwam, creëerde hij nu de meeste kansen en voltooide de meeste dribbels van alle spelers op het veld. Zoals vaker bij Traoré zaten er ook weer onbegrijpelijke momenten tussen, maar dat de meest creatieve speler meer in het spel wordt betrokken, is voor Ajax positief.
OPVANGEN VAN OPKOMENDE BACKS
Wat daar ook in meespeelt, is dat Traoré beduidend minder terug hoefde te sprinten tegen Willem II. Hij hoefde namelijk niet achter de linksback aan. Dat was ook één van de grote problemen van Ajax tegen Qarabag: rechtsbuiten Christian Rasmussen liep zich de longen uit het lijf, omdat hij telkens achter de offensieve linkervleugelverdediger van de Azerbeidzjaanse kampioen aan moest. Dat deed hij zonder morren, maar feitelijk speelde hij daardoor als een soort wingback.
Die rol lijkt Farioli op dit moment Traoré nog niet toe te vertrouwen. Op bezoek bij Go Ahead Eagles kreeg de flegmatieke linkspoot die taak, maar dat liep totaal niet, waarna Traoré in de rust werd gewisseld voor Anton Gaaei. Als Traoré achter een avontuurlijke linksback aan moet, komt hij zelf dus niet in zijn kracht én wordt Ajax defensief kwetsbaar.
Met het oog op de aanstaande Klassieker is deze systeemswitch daarom extra interessant. Feyenoord heeft met Hugo Bueno immers een buitengewoon aanvallend ingestelde linksback. Brian Priske is op papier dan wel geswitcht naar 4-3-3 bij de Rotterdammers, in de praktijk spelen ze aanvallend nog steeds een vorm van 3-4-3 met Bueno als hoog staande linker wingback.
Met de wedstrijd in Baku in het achterhoofd, gaat Farioli dat niet oplossen door Rasmussen of Traoré als rechtsbuiten achter Bueno aan te sturen. Door opnieuw 3-4-2-1 te spelen, kan Ajax de rivaal uit Rotterdam in wezen spiegelen, en zo duidelijkheid creëren in het verdedigen. Farioli kan er uiteraard ook voor kiezen om Gaaei op te stellen als rechtsbuiten, dat komt min of meer op hetzelfde neer. Feyenoord deed afgelopen week in Lissabon overigens hetzelfde: toen Mohammed Osman te veel achter de linksback van Benfica aan moest, wisselde Priske naar 5-3-2.
© Pro Shots
MEER FLEXIBILITEIT IN WEDSTRIJDEN
‘De analyse van de tegenstander, het type wedstrijd dat we verwachten en de spelers die we willen inzetten. Dat alles voegen we samen en dan nemen we onze beslissingen’, somde Farioli zondag zelf zijn afwegingen op rond het wisselen van zijn systeem. Daar voegde hij later nog een belangrijk argument aan toe: hij streeft naar een situatie waarin zijn ploeg in één wedstrijd meerdere systemen kan hanteren.
‘We proberen wat variaties te hebben. We deden dit ook al in onze vorige thuiswedstrijd: tijdens wedstrijden switchen naar een ander systeem’, verwijst hij naar de slotfase van het duel met FC Groningen van enkele weken geleden, toen Ajax ook al naar deze veldbezetting schakelde. Op bezoek bij Qarabag kwam Farioli met een andere omzetting: daar ging Ajax met de punt naar voren, in plaats van naar achteren, spelen op het middenveld. Chuba Akpom kwam daardoor als enige nummer 10 dicht bij de spits te spelen.
Voor Farioli zijn dit ook manieren om het tekort aan buitenspelers en het overschot aan spitsen te managen: op deze manier kan hij namelijk meer dan één spits kwijt in zijn elftal.
DE UITVOERING
Het is lastig om harde conclusies te verbinden aan dit eerste optreden vanuit de 3-4-2-1-formatie. Ten eerste omdat Ajax defensief nauwelijks werd getest door het opvallend passieve Willem II. Ten tweede omdat Farioli voor tien andere spelers koos: Ajax speelde in een samenstelling die we vermoedelijk niet meer gaan zien dit seizoen. In ieder geval komende woensdag niet, tegen Feyenoord.
Er was te weinig verrassing, we hebben te weinig gecreëerd, het was te weinig Ajax-voetbal eigenlijk
Davy Klaassen
Zonder vaste basisspelers als Remko Pasveer, Devyne Rensch, Josip Sutalo, Jorrel Hato, Jordan Henderson, Kenneth Taylor en Mika Godts leverde Ajax sowieso al kwaliteit en automatismen in. ‘We hebben weinig tijd gehad om dit te trainen. We hadden één dag met een sessie van 65 minuten om ons voor te bereiden op de wedstrijd tegen Willem II’, zei Farioli zondag. ‘Dan is het normaal dat de automatismen niet helemaal waren wat we zoeken.’
Daar draaide ook captain Davy Klaassen niet omheen. ‘Het is niet zo dat we hier nooit op getraind hebben en we nu ineens verrast werden. Maar ja, dit systeem was natuurlijk wel even wennen. Net als het 4-3-3-systeem dat we speelden ook tijd nodig had om onder een nieuwe trainer te perfectioneren. Maar dat zag je vandaag: het was niet altijd even goed afgestemd, vooral aan de bal. Zonder bal geven we weinig weg, dus dat gedeelte van vandaag kunnen we wel tevreden over zijn. Maar met de bal wil je veel meer creëren. Dat kwam ook omdat Willem II afwachtte, ze kwamen helemaal niet en gingen gewoon op de middenlijn staan. Maar bij ons was er te weinig verrassing, we hebben te weinig gecreëerd, het was te weinig Ajax-voetbal eigenlijk.’
© Pro Shots
Farioli noemde het een positief optreden van zijn ploeg, maar gaf ook toe dat het niet erg attractief was. ‘Oké, er waren dingen die beter hadden gekund. Dat is duidelijk. Maar we hadden controle en creëerden beduidend meer kansen dan dat we weggaven. Daarom vind ik het positief.’
Het meest verheugd was de Ajax-trainer over een aanval in tiende minuut, over vijftien schijven, die leidde tot een grote kans voor Brian Brobbey. Die kreeg alleen net zijn voet niet goed tegen de scherpe voorzet van Anton Gaaei. ‘Ik herinner me één heel goed moment, de actie waar we via Rugani, Traoré en Tahirovic Gaaei in de ruimte vonden, waar die kans voor Brobbey uit kwam. Dat gebeurde niet de hele wedstrijd, maar we hadden wel goede momenten en bovenal hadden we altijd de controle.’
Farioli ging zo uiteindelijk een stuk vrolijker naar huis dan de meeste supporters in de Johan Cruijff Arena, die een traag en moeizaam schouwspel voorgeschoteld kregen. Het duel met Willem II werd er niet één om lang te onthouden. De oogst voor Farioli: drie punten en een ‘nieuw’ systeem.
