Re: Scouting, financiele zaken en toekomst
Geplaatst: do nov 16, 2017 11:48 am
www.vi.nlSteenrijk Ajax scherpt transferbeleid aan
Simon Zwartkruis
Het trage handelen op de transfermarkt, het geruchtmakende vertrek van trainer Peter Bosz, de diverse meningen over diens opvolging, het functioneren van het Technisch Hart, de uitschakeling voor Europees voetbal: de roerige zomer van Ajax zorgde voor genoeg gespreksstof tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering. De clubleiding belooft beterschap én investeringen.
Enigszins beduusd kijkt John Steen Olsen om zich heen, op de vierde verdieping van De Arena. De hooggewaardeerde Ajax-scout, afdeling Scandinavië, is een man van het gras. Van jeugdwedstrijden op gure ochtenden en puur voetbalplezier. En nu vindt Steen Olsen zichzelf ineens terug in een flashy aangeklede lounge, met spotlichten en beamers en ingewikkelde borrelhapjes. ‘Ik heb geen idee wat ik hiervan moet verwachten’, zegt de Deense oud-speler van Feyenoord en FC Utrecht terwijl de directieleden, commissarissen en aandeelhouders van Ajax strak in het pak binnenstromen. Op uitnodiging van de clubleiding is hij ingevlogen, voor het diner van de zogeheten bordjesclub, later die avond. Daar worden jaarlijks Ajacieden die minimaal 25 jaar lid zijn van de club in het zonnetje gezet. Steen Olsen weet dan nog niet dat hij zelf tot lid zal worden benoemd, als dank voor twintig jaar vruchtbaar scoutingwerk in vooral Denemarken en Zweden. Als hij dan toch in Amsterdam is deze dag, pikt Steen Olsen ook de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering mee.
De bijeenkomst van het beursgenoteerde Ajax is vooral bedoeld om de jaarcijfers toe te lichten. In de praktijk mondt het meestal uit in een spervuur aan vragen van fans die in het bezit zijn van één of meer aandelen; over de transferpolitiek, keuzes van de trainer en supportersbeleid. Ook Steen Olsen houdt het bij voetbal, vlak voordat de miljoenencijfers door de zaal rollen. Hij was het die onder vele anderen Zlatan Ibrahimovic, Christian Eriksen en Kasper Dolberg voor Ajax deed kiezen. En recentelijk de zeventienjarige Victor Jensen, voorheen FC Kopenhagen, dit seizoen een van de smaakmakers binnen de Amsterdamse jeugdopleiding.
Van Steen Olsen is bekend dat bij hem scouting verder gaat dan alleen talentherkenning. De 74-jarige Deen investeert daarnaast veel tijd in persoonlijk contact met de familie van talenten. ‘Met de ouders van Eriksen heb ik jarenlang meerdere keren per week contact gehad’, vertelt hij. ‘Zeker als een talent uit vele topclubs in Europa kan kiezen, is het kweken van een vertrouwensband belangrijk. Zelf vind ik het helemaal niet bijzonder hoor, wat ik doe. Ajax is voor talenten de ideale club om hun profcarrière te beginnen. Dat weet iedereen in Scandinavië en het maakt mijn werk een stuk makkelijker. Ik ben gewoon een schakel in het geheel.’
De bescheidenheid van Steen Olsen contrasteert fors met de toon van het openingsfilmpje bij de aandeelhoudersvergadering. Ajax heeft het filmpje opgediept dat een half jaar geleden viraal ging, op weg naar de Europa League-finale tegen Manchester United. We are back, was de boodschap. ‘We zijn terug bij af, zult u misschien denken’, opent algemeen directeur Edwin van der Sar de bijeenkomst met een knipoog naar die slogan en de sportieve neergang sinds de finale in Stockholm. ‘Maar zo voelen wij dat niet. Aanhaken bij de Europese top is en blijft ons doel.’
VERANDERING
Daartoe heeft Ajax de strategie onlangs bijgesteld. De levensader blijft de jeugdopleiding, waarin de club jaarlijks elf miljoen euro pompt. Daarnaast heeft de directie 36,7 miljoen euro gereserveerd voor de uitbreiding en vernieuwing van trainingscomplex De Toekomst. Maar de laatste transferperiodes hebben de clubleiding aan het denken gezet. De Europese ambities van Ajax zijn niet waar te maken als volledig wordt vertrouwd op doorstroom uit de eigen jeugd. ‘Ik heb moeite met het begrip opleidings-club’, bekent Van der Sar. ‘We hebben een wereldberoemde opleiding, dat is onze identiteit en daar blijven we in investeren. Maar als we Europees echt willen aanhaken, worden er ook andere dingen gevraagd. Had Davy Klaassen al het niveau van Christian Eriksen toen die naar Tottenham Hotspur vertrok? Nee, daar is Davy naartoe gegroeid. Hetzelfde kun je zeggen van Dolberg als opvolger van Milik, Onana als vervanger van Cillessen, De Ligt als opvolger van Sánchez. Als een belangrijke speler vertrekt, moeten we eerder een directe versterking halen. Daar moeten we scherper op zijn. In kwaliteit zijn we achteruitgegaan ten opzichte van vorig seizoen. We willen onze selectie sneller op orde hebben. Het liefst al twee weken na het einde van de competitie. Zo moeten we ons wapenen voor het volgende seizoen. We hebben vorig seizoen in de Europa League een lat aangetikt die velen niet meer voor mogelijk hielden. Met kwalitatief sterkere spelers dan voorheen uit de jeugd. Voortaan gaan we dat combineren met, waar nodig, het halen van directe versterkingen.’
GOEDNIEUWSSHOW
De aandeelhoudersvergadering is een uitgelezen moment om het transferbeleid van Ajax tegen het licht te houden. De club bulkt van het geld, ook dit jaar is financieel directeur Jeroen Slop degene met het beste humeur. Slop rept van een financiële goednieuwsshow en lepelt vervolgens de bijbehorende cijfers over het boekjaar 2016/17 op: een recordomzet van 118,2 miljoen euro, een nettowinst van 49,5 miljoen, een eigen vermogen van 158,9 miljoen en aan liquide middelen zit er 62,7 miljoen in kas. Ook volgend jaar zal er winst worden geboekt, voorspelt Slop, mede dankzij de transfers in het boekjaar 2017/18 van Davinson Sánchez (Tottenham Hotspur), Jairo Riedewald (Crystal Palace) en Kenny Tete (Olympique Lyon), samen goed voor 53 miljoen euro.
Al die financiële voorspoed roept bij de achterban, terecht, de vraag op waar de vertaling naar sportieve resultaten blijft. Want sinds de landstitel van 2014 staat Ajax droog. Vooral de laatste transferzomer leidde tot veel kritiek op de clubleiding, vanwege de trage reactie op het vertrek van kernspelers. Onder de aandeelhouders is dat niet anders, blijkt op de vergadering. ‘Wat hier niet aan de orde komt, is de complexiteit van de huidige transfermarkt’, pareert rvc-voorzitter Leo van Wijk de kritische vragen hieromtrent vanuit de zaal. ‘Al onderschrijf ik dat we met Europese voorrondes in juli snel aan de bak moeten. Er moeten dus eerder beslissingen genomen worden.’
Daarna geeft Van Wijk het woord aan Marc Overmars, directeur spelersbeleid. Die op zijn beurt een beeld schetst van de overspannen spelersmarkt. ‘Er wordt enorm getrokken aan onze talenten’, vertelt Overmars. ‘Dat probleem wordt steeds erger. Vroeger was er belangstelling voor een paar talenten in de A1, tegenwoordig gaat dat op voor alle jeugdspelers, inclusief de bankzitters. Ik vergelijk het met een stofzuiger: een club als Manchester City heeft filialen over de hele wereld en zuigt alle talenten op. De regelgeving zou veranderd moeten worden door de FIFA, de UEFA en de KNVB. Bij Ajax hebben we een werkgroep geformeerd die onderzoekt hoe we de jacht op talenten juridisch kunnen tackelen. Ook eerste-elftalspelers zijn steeds moeilijker te behouden. Het eerste woord dat Sánchez gebruikte toen hij naar Ajax kwam was: springplank. Dan kun je zeggen dat we zijn transfer naar Tottenham hadden moeten blokkeren, maar dan had ik hier niet meer gezeten. Met die transfer hebben zeven zaakwaarnemers hun pensioen veiliggesteld. Dat houd je niet tegen.’
Al wil Overmars zich deze middag niet verschuilen achter de op hol geslagen transfermarkt. ‘We moeten ook zelf in de spiegel kijken: zijn we te krenterig? Betalen we niet genoeg salaris? Inmiddels hebben we wat dingen aangepast in ons beleid. We maken uitzonderingen op de transfermarkt en in ons salarisplafond als dat nodig is. Ik heb de naam een Dagobert Duck te zijn. Maar dat valt best wel mee. Ik denk ook niet dat de huidige gekte op de markt nog tien jaar zal duren. Vergelijk het met de huizenmarkt: het draait een keer om. We moeten zorgen dat we op dát moment sterk zijn. Het gras is nu lichtgroen bij ons, maar het wordt echt weer een keer donkergroen.’
Door de stroperige besluitvorming bij Ajax afgelopen zomer, zag de club de Braziliaanse aanvaller Richarlison uit de vingers glippen en naar Watford vertrekken. Het wakkerde intern de discussie aan over de wisselwerking tussen het Technisch Hart, de directie en de raad van commissarissen. Ook het geruchtmakende vertrek van trainer Peter Bosz en de verdeeldheid in de clubleiding over diens opvolging droegen daaraan bij. De onrustige zomer leidde tot een herschikking in het technisch kader: Van der Sar is geen voorzitter meer van het tegenwoordig als adviesorgaan betitelde Technisch Hart, die rol is overgenomen door Overmars. Ook daarover veel vragen van de aandeelhouders. ‘Het was beter wat meer afstand te nemen van het technische gedeelte’, reageert Van der Sar. ‘Je moet niet té veel meningen hebben over voetbal. Afgelopen zomer hebben we een paar keer te traag opgetreden bij transfers en doorstroming. Door de nieuwe afspraken kunnen we sneller handelen.’
ONVREDE
Na aandringen vanuit de zaal komt ook een opmerkelijk aspect van het conflict met Bosz boven tafel. De rvc blijkt pas in een laat stadium door de directie op de hoogte te zijn gebracht van de gerezen problemen. ‘Dit had misschien in een eerdere fase opgelost kunnen worden’, reageert voorzitter Leo van Wijk. ‘Wij zijn in de rvc pas eind april ingelicht over alle discussies die er speelden. Ons is niet de kans gegeven te bemiddelen. Dat was een bewuste keuze van de betrokkenen, in de hoop dat ze onderling tot een oplossing konden komen. Maar toen was de verwijdering al groot.’
Waarop de rvc-preses de vraag krijgt of hij Van der Sar – in wiens jaarbonus van 245.000 euro overigens ook de factor communicatie is meegewogen – hierop heeft aangesproken. Van Wijk: ‘Wat denkt uzelf? Natuurlijk heb ik dat gedaan. En ook Bosz. We hebben hiervan geleerd bij Ajax. En Peter waarschijnlijk ook.’
Bij de opvolging van Bosz ontstond een nieuwe interne discussie, over het doorschuiven van Jong Ajax-trainer Marcel Keizer dan wel het aanstellen van een coach van buitenaf. ‘Sommigen hadden een voorkeur voor een ervaren trainer, anderen waren voor het doorschuiven van Keizer’, beaamt Van Wijk. ‘De taak van een rvc is in dat geval het wegen van alle argumenten en beoordelen of er goed naar alternatieven is gekeken. Wij zijn er voor advies, voor goedkeuring, maar we zijn niet bepalend. Er zijn alternatieven bekeken en we hebben de directie gevolgd. Het past ook in de strategie van Ajax mensen uit de eigen gelederen naar boven te halen. Ook een trainer van buiten halen brengt risico’s met zich mee. Zeker als de voorbereidingstijd op het nieuwe seizoen kort is. Met Keizer hadden we een trainer in huis die de spelers kent, de speelwijze, de manier van trainen en die met Jong Ajax goed werk heeft verricht. Alleen: hij moest eerder worden doorgeschoven dan de bedoeling was. Dat het tot nu toe niet goed uitpakt, wil niet zeggen dat het niet goed is overwogen.’
Uit onvrede over het technisch beleid stapte onlangs commissaris technische zaken Theo van Duivenbode uit de rvc. De oud-speler van Ajax en Feyenoord is altijd stellig geweest in zijn voorkeur voor doorstroom van eigen jeugd boven dure aankopen. Bovendien was Van Duivenbode van mening dat Ajax voor de opvolging van Bosz juist wél buiten de deur moest kijken. Van Wijk: ‘Commissarissen zijn soms net mensen. Wij hebben óók een mening en soms leidt dat tot discussies met de directie. Daarna probeer je tot een gezamenlijke conclusie te komen. Als je merkt dat je mening niet vaak wordt gedeeld, kun je jezelf afvragen hoelang je nog door wilt gaan. We zijn Theo dankbaar voor zijn uitstekende en kritische rol. Hij heeft enkele jaren geleden in een moeilijke periode bij Ajax het voortouw genomen. Door de omstandigheden heeft Theo veel meer gedaan dan een commissaris normaliter doet. Samen met de bestuursraad zijn we op zoek naar een gekwalificeerde opvolger. Iemand vinden met dezelfde kwaliteiten, op voetbal-gebied én op zakelijk niveau, is niet eenvoudig.’
Dan, na tweeënhalf uur vergaderen, staat Van Wijk ineens op. Tijd voor een sanitaire pauze. Na terugkeer van het toilet zegt hij: ‘Nu blijkt dus waarom deze voorzitter aan vervanging toe is. Hij houdt het geen drie uur meer vol.’ Het is een grapje met een serieuze ondertoon, blijkt als een aandeelhouder vraagt naar de houdbaarheidsdatum van Van Wijk. ‘Ik zit hier zolang ik nodig ben’, antwoordt de voormalige KLM-topman. ‘Maar een organisatie moet zichzelf blijven vernieuwen.’
Tijdens de laatste rondvraag komen nog enkele jaarlijks terugkerende onderwerpen aan bod, van wisselende urgentie. Dan gaat het over het grote aantal besloten trainingen van de A-selectie, de bedrukking van de vlaggetjes bij Europese wedstrijden, de afschaffing van papieren programmaboekjes, de speelrichting ten opzichte van de tribunes en eventuele uitkering van dividend. Bij dat laatste onderwerp dwalen de gedachten van Marc Overmars achter de lange tafel van de beleidsbepalers zichtbaar af. Hij veert weer op bij een vraag over kunstgras, kondigt aan dat Ajax nooit meer spelers zal verhuren aan clubs met een dergelijke ondergrond en spreekt de hoop uit dat binnen twee jaar de hele Eredivisie op natuurgras speelt.
Een andere opmerking vanuit de zaal leidt tot een glimlach op het gezicht van Overmars: of het misschien een idee is om John Steen Olsen aan de rvc toe te voegen. Op de voorste rij lijkt het allemaal langs de Deense talentenspeurder heen te gaan. Hij vindt het interessant dit eens mee te maken, zo’n aandeelhoudersvergadering, maar zijn natuurlijke habitat is het niet. Later die dag is Steen Olsen tot tranen toe geroerd als hem het lidmaatschap van Ajax wordt aangeboden. Want dat staat in direct verband met zijn veldwerk als scout. Ver weg van het pluche, dicht bij het gras.
