Het roulatiebeleid van Francesco Farioli houdt de gemoederen bezig. De spelers die het verschil maakten voor Ajax tegen Besiktas, begonnen drie dagen later in Waalwijk weer op de bank. Donderdagavond tegen Slavia Praag zullen er, door blessures, opnieuw nieuwe gezichten aan de aftrap staan. Tijdens zijn persconferentie in Tsjechië legde Ajax-trainer nog eens uitgebreid uit wat zijn afwegingen zijn en waarom hij blijft vasthouden aan die aanpak.
‘Vorig seizoen heeft Ajax elf wedstrijden gespeeld na een midweeks Europees duel, daarvan werd één keer gewonnen’, benadrukte Farioli nog maar eens, in aanloop naar het uitduel met RKC. Zijn voorganger, John van ’t Schip sprak zich daar vorig jaar ook al meermaals over uit. ‘Het blijkt weer dat we toch moeite hebben om na een Europese wedstrijd de boel op scherp te krijgen en fris aan de start te verschijnen’, concludeerde Van ’t Schip in maart na het 2-2 gelijkspel in eigen huis tegen Fortuna Sittard.
Van ’t Schip koos er vorig seizoen voor om niet of nauwelijks te rouleren in die situaties. ‘Dat hadden we kunnen doen naarmate de wedstrijd gunstig zou verlopen, maar omdat je nog zo kort met elkaar in dit systeem speelt, wil je ook dat de spelers zo veel mogelijk met elkaar spelen. Dat er automatismen in komen’, legde hij uit.
Ook met de sterkst mogelijke opstelling lukte het Ajax vorig seizoen dus niet om op papier mindere tegenstanders over de knie te leggen. Van de elf Eredivisie-duels na een Europese wedstrijd verloor Ajax er vier en werden er zes gelijkgespeeld. Alleen op bezoek bij NEC (1-2) wist Ajax te winnen.
Ajax na een Europees duel in 2023/24
Wedstrijd Uitslag
Fortuna - Ajax 0-0
Ajax - Feyenoord 0-4
Ajax - AZ 1-2
PSV - Ajax 5-2
Almere City - Ajax 2-2
NEC - Ajax 1-2
Ajax - PEC Zwolle 2-2
Ajax - NEC 2-2
AZ - Ajax 2-0
Ajax - Fortuna 2-2
Sparta - Ajax 2-2
Wanneer rouleert Farioli?
Zoals bekend kiest Farioli voor een andere aanpak dan zijn voorganger. Niet omdat hij dat per se wil, maar omdat hij zich daartoe genoodzaakt voelt. In de eerste drie officiële duels van het seizoen hield de Italiaan immers nog vast aan dezelfde elf spelers, met uitzondering van Steven Berghuis die uiteindelijk fit genoeg was om Christian Rasmussen af te lossen. Verder paste Farioli dus geen wijzigingen toe, om continuïteit aan zijn ploeg te geven.
Dat lukte, omdat er telkens een week tussen zat. Toen Ajax het op 11 augustus opnam tegen SC Heerenveen, drie dagen na de 120 minuten durende thriller tegen Panathinaikos, gooide Farioli zijn elftal voor het eerst om. Met acht nieuwe spelers boekten de Amsterdammers uiteindelijk een 1-0 zege op de Friezen. Een week later deed Farioli min of meer hetzelfde tegen NAC Breda. Daar creëerde Ajax meer kansen dan tegen Heerenveen, maar werd er verrassend verloren.

Pro Shots
Twee weken geleden besloot Farioli maar eens vast te houden aan zijn elftal, na een midweeks optreden tegen Fortuna Sittard. Dat pakte helemaal verkeerd uit: op bezoek bij Go Ahead Eagles speelde Ajax de slechtste wedstrijd onder zijn leiding. ‘We waren in alles een halve seconde te langzaam vanavond. In het rondspelen van de bal, maar ook in de duels en in onze loopacties richting het strafschopgebied’, verzuchtte hij, zichtbaar teleurgesteld. ‘Niemand haalde vandaag het niveau dat hij hoorde te halen.’
Nadat Ajax donderdag tegen Besiktas had gespeeld, was het dan ook geen verrassing dat Farioli ditmaal wél voor frisse benen koos. Tegen RKC koos hij niet voor acht, maar voor vier wijzigingen. Middenvelders Jordan Henderson en Kian Fitz-Jim en buitenspelers Bertrand Traoré Mika Godts kregen rust in Waalwijk.
Veeleisende speelwijze
Het is geen toeval dat Farioli in zijn middenveld en voorhoede meer rouleert dan achterin. In de speelwijze van de Ajax-trainer is intensiteit een kernbegrip, zowel met als zonder de bal. Om vanuit het vele balbezit ook tot kansen te komen, verlangt Farioli veel loopwerk, in het bijzonder van zijn middenvelders.
De spelers van Ajax moeten op die manier ruimtes voor elkaar creëren, zeker nu de selectie niet overloopt van de creativiteit. Van de aanvallende middenvelders wordt verwacht dat ze continu het strafschopgebied binnenstormen, om daar een optie te bieden voor een voorzet of op een andere manier tot een doelpoging te komen.
Tegelijkertijd moeten de aanvallende middenvelders veel meters maken in de omschakeling naar verdedigen. In het spel zonder bal nestelt de controleur zich immers in de laatste lijn en moeten de twee aanvallende middenvelders de ruimtes voor de defensie beschermen. Tegen Go Ahead Eagles lukte het Fitz-Jim uiteindelijk niet om zich in de opbouw soms naast Henderson aan te bieden én vervolgens ook die runs in het strafschopgebied van de tegenstander te maken. Richting het duel met Besiktas nam assistent-trainer Daniel Cavalletto hem apart voor een individuele sessie, specifiek gericht op het streven om meer in de zestien op te duiken.

Pro Shots
Voor die twee posities van aanvallende middenvelder heeft Farioli inmiddels heel wat opties. Kristian Hlynsson en Branco van den Boomen kunnen daar uit de voeten, maar met name Davy Klaassen is uiteraard een geduchte concurrent. Het spelonderdeel waar Fitz-Jim het meest aan moet werken, is de grote specialiteit van Klaassen. De kans is groot dat Farioli dat trio de komende maanden behoorlijk gaat roteren. Uiteraard ook omdat Klaassen niet is ingeschreven voor de Europa League.
Kwetsbare buitenspelers
Waar Ajax op het middenveld en de spitspositie voldoende concurrentie heeft, en Farioli dus kan rouleren uit luxe, geldt dat niet voor de vleugels. Door de blessure van Steven Berghuis zijn alleen Bertrand Traoré en Mika Godts nog over als buitenspelers met enige serieuze ervaring op het hoogste niveau.
Godts ontwikkelt zich in een rap tempo en heeft de laatste weken ook rendement toegevoegd aan zijn acties. Als enige linksbuiten in de selectie speelt de Belg zo een belangrijke rol. Maar het is ook duidelijk dat Ajax voorzichtig met hem moet zijn. In zijn 31 wedstrijden voor Ajax maakte Godts tot nu toe slechts één keer de negentig minuten vol. Het lichaam van de jonge dribbelaar moet logischerwijs nog wennen aan de belasting van het profvoetbal. Vorig seizoen stond hij vier maanden aan de kant met een vervelende hamstringblessure en ook in de voorbereiding op dit seizoen moest Godts al even pas op de plaats maken door wat opspelende klachten.
Bekijk ook:
Dribbelkoning Godts breekt door bij Ajax: 'Mika is verliefd op het spel'
Dribbelkoning Godts breekt door bij Ajax: 'Mika is verliefd op het spel'
Farioli bevestigde woensdag op zijn persconferentie dat die specifieke eisen voor zijn aanvallers en middenvelders een reden is om hen extra rust te geven, ten opzichte van de verdedigers. ‘Dat heeft met onze speelwijze te maken, op bepaalde posities wordt iets meer gevraagd qua intensiteit: de twee aanvallende middenvelders en de drie aanvallers. Als je een team wil zijn dat de diepte aanvalt en veel druk geeft hoog op het veld, zijn die spelers degenen die de meeste meters maken op hoge intensiteit. Daarom zijn dat de posities, waar ik normaal gesproken het meest rouleer, dat heb ik ook bij al mijn vorige clubs gedaan.’
De afgelopen dagen spraken meerdere oud-spelers en -trainers hun bedenkingen uit bij het roulatiesysteem van Farioli. We vroegen hem daar woensdag nog eens op te reageren. ‘Het is in mijn ogen een heel simpele en logische beslissing’, pareerde Farioli. ‘Er zijn een aantal feiten die overduidelijk zijn, bijvoorbeeld waar we vandaan komen. Zoals jullie weten waren vorig seizoen, naast de resultaten, twee van de grootste problemen: de intensiteit in de wedstrijden en het aantal blessures en de tijd die spelers nodig hadden om daarvan te herstellen. Dat was al een deel van mijn eerste analyse, voor ik hier begon’, vertelt de Italiaan.
‘Het andere gedeelte heeft ook te maken met de noodzaak om de energie te verdelen, om mensen bij groep te houden, zodat ze voelen dat ze deel uitmaken van het proces. Dat is belangrijk, ook als je intensiteit op de training en in de wedstrijden wil’, vindt Farioli. ‘Op dat gebied zijn we op een heel goede weg.’
Blessurehistorie
Tot slot wijst de trainer ook naar de blessuregevoeligheid van zijn spelers. ‘Je moet ook kijken naar de geschiedenis van onze spelers. Als je kijkt naar Betrand Traoré bijvoorbeeld, hij heeft nu al meer minuten gespeeld dan in het volledige vorige seizoen. Kian Fitz-Jim zit al op hetzelfde aantal minuten in het eerste team als vorig jaar. Daar kunnen we een lijst van maken met spelers die in dezelfde situatie zitten’, verzekert de trainer.
‘Dus het is normaal dat het een beetje tijd en aanpassing kost. Zeker nu we zó veel wedstrijden spelen, dat is nooit eerder vertoond in het voetbal. Voor de teams die in Europa spelen, is het elke week drie wedstrijden. Dus het is vrij logisch om spelers te rouleren en de kans geven om te spelen, te herstellen en weer te spelen’, aldus Farioli.
'Ook Jorthy Mokio is nog geblesseerd, anders had de jonge Belg vermoedelijk mee naar Praag gemogen'
Naast de al langer geblesseerden Gastón Ávila, Steven Berghuis en Sivert Mannsverk, zijn er nu dus alweer vier blessures bijgekomen, met Fitz-Jim, Henderson, Traoré en Weghorst. En ook Jorthy Mokio is nog geblesseerd, anders had de jonge Belg vermoedelijk mee naar Praag gemogen, aangezien Ajax nu maar vier middenvelders mee heeft genomen.
Farioli ziet geen patroon in de blessures. ‘Tot nu toe kwam het merendeel van de problemen, door contactmomenten. Die horen bij het spel, zeker als je hard traint met een hoge intensiteit en elkaar pusht. Als je duels wil spelen, krijg je botsingen, daar kunnen spelers een paar dagen last van hebben. Helaas ligt Berghuis er alleen wat langer uit. De eerste twee spierproblemen die we hebben zijn die van Kian en Jordan. Je ziet ook in het buitenland de blessures ontstaan, kijk maar naar Rodri of Ter Stegen. Het is vrij normaal om daar af en toe last van te hebben. Onze verantwoordelijkheid als trainers is om het zo veel mogelijk te beperken en de gezondheid van de spelers te waarborgen.’
Risico
De blessures van deze week dwingen Farioli zijn basiself te wijzigen, maar de Italiaan gelooft dus ook in rouleren als het niet absoluut noodzakelijk is. Om iedereen bij de groep betrokken te houden. Met name daar is kritiek op, omdat het ten koste gaat van bepaalde automatismen en de chemie tussen de spelers op het veld.
Farioli ziet dat echter niet als een groot probleem. ‘Het is normaal dat als je iets verandert, dat je dingen moet aanpassen en oplossen. Maar het merendeel van de groep traint sinds het begin van het seizoen samen. We hebben al zoveel wedstrijden gehad, veel oefenduels, maar ook al twaalf officiële wedstrijden. Uiteindelijk begrijpen alle spelers wat we aan het doen zijn, dus daar zie ik geen problemen in.’
Mentale frisheid
Voor Branco van den Boomen werkt die aanpak in ieder geval goed. ‘Ik denk dat als je gewaardeerd word, dat het ook makkelijker is als je minder speelt. Dat is denk ik het verschil dat veel jongens nu voelen met vorig jaar. Je bent wel voetballer, maar je bent ook mens. Ik word elke wedstrijd wel gebruikt en ik maak m’n minuutjes. Natuurlijk wil ik meer spelen, maar ik denk dat dat voor iedereen op de bank geldt’, aldus de middenvelder, die in Praag in ieder geval zal starten als controlerende middenvelder.
Dat is vermoedelijk wat Farioli ook bedoelde, toen hij afgelopen week in Waalwijk sprak over ‘fysieke, maar vooral ook mentale frisheid’. Dat zal de Italiaan ook donderdagavond tegen Slavia terug willen zien, aangezien de Tsjechen bezig zijn aan een ijzersterk seizoen en vooral defensief indrukwekkende cijfers kunnen overleggen. Een nieuwe test dus, voor Ajax en Farioli: ‘Het wordt een interessante avond.’