De Commissie

[Toppie]

AMSTERDAM - Eerst wil ik melden dat ik deze column donderdag al had gemaakt. Door de ontwikkelingen bij Ajax heb ik het iets moeten actualiseren, maar de hoofdlijnen zijn hetzelfde gebleven. Ik wil dit van tevoren even kwijt, om aan te geven dat de opmerkingen in de column al op papier stonden voordat het nieuws over Ajax op straat lag.

Iedereen is zich inmiddels bewust van de sportieve terugval van het Nederlandse voetbal. We moeten ons diep schamen dat alleen de kampioen nog in de UEFA Cup zit. Dat dit te maken heeft met het grote geld in Engeland, Spanje en Italië is een dooddoener, omdat we inmiddels over clubs uit landen als Denemarken, Tsjechië, Kroatië en Zweden zijn gestruikeld.

Er is dus heel slecht beleid gevoerd. Niet alleen door de trainers, maar vooral door de mensen die al die trainers hebben aangesteld. Dat zijn bestuursleden die er vooral voor zichzelf zitten en weinig verstand van de materie hebben. Terwijl een voetbalclub leiden vandaag de dag een vak is.

Om een voorbeeld te geven: in mijn tijd had Ajax maar vijf mensen in vaste dienst, inmiddels zijn dat er ruim honderd. Toch wordt zo'n enorm geprofessionaliseerde organisatie geleid door aardige mensen die vooral graag voorzitter, secretaris of wat dan ook willen zijn. Dat zie je ook bij clubs als Heerenveen en NAC. De trainers Gertjan Verbeek en Ernie Brandts presteren beter dan ooit, toch hebben ze van hun leiding al te horen gekregen dat ze straks kunnen vertrekken. Volgens mij ben je dan volledig in de war.

Dan nog iets. Als ik alle clubs analyseer waar ik een beetje inzicht in heb, dan valt het me steeds op dat niet één voorzitter zijn opvolger begeleidt of inwerkt. Zo bleek ook het Ajax-bestuur, dat tien tot vijftien jaar de club had geleid, aan het eind van de rit niet in staat een opvolger te presenteren. Niemand was dus voor die ongelooflijk belangrijke functie klaargestoomd.

Hetzelfde geldt voor Feyenoord en de KNVB. Zo stopt bondsvoorzitter Jeu Sprengers aan het einde van dit jaar, maar in hoeverre heeft hij zijn opvolger ingewerkt? En KNVB-directeur Henk Kesler? Stoomt hij iemand al klaar voor het geval hij straks vertrekt?

Elke keer hoor je het verhaal dat nieuwe bestuurders omvangrijke bedrijven met veel personeel hebben geleid. Het grote verschil is alleen dat je als voorzitter of directeur dan maar twee keer per jaar in de krant komt, terwijl dat bij een voetbalclub iedere maandag het geval is. In de media worden ze dan ook nog eens beoordeeld door mensen die over het algemeen weinig verstand hebben van topvoetbal. In de praktijk blijken de nieuwe bestuurders nauwelijks met die druk om te kunnen gaan.

Daarom heb ik vier jaar geleden via mijn academie een cursus opgezet voor het leiden van een voetbalclub. Als proef zijn we in Mexico gestart en inmiddels hebben zo'n beetje alle Mexicaanse profclubs die opleiding gevolgd. Opvallend was, dat vrijwel iedereen achteraf tot de conclusie kwam dat die cursus ook echt nodig was geweest. Inmiddels heb ik besloten om deze opleiding zo snel mogelijk in Nederland te starten. Het is helaas hard nodig.

Tot slot nog even dit. Gebleken is dat ik een uitstekende beslissing genomen heb om niet in die Ajax-commissie te gaan zitten. De afgelopen tien jaar ben ik een paar keer door de club om advies gevraagd en iedere keer werd dat op wat voor een manier dan ook misbruikt. Daarom zag ik het ook niet zitten om deel uit te maken van een commissie waarin allerlei dingen kunnen gebeuren die je niet in de hand hebt, maar waarvoor je wel verantwoordelijk wordt gesteld. Ik denk dat een paar commissieleden inmiddels heel goed begrijpen wat ik bedoel.

Maar er was nog iets. Het onderzoek is een gevolg van een afspraak tussen het bestuur en de ledenraad. Als ik die twee groepen bekijk, dan zitten er bijna geen mensen in die verstand hebben van de corebusiness van Ajax: het voetbal. Dus hoe kunnen zij nu de normen aangegeven die bij de club passen?

Veel mensen zullen wel weer denken: daar heb je 'm weer. Wanneer neemt hij zelf zijn verantwoordelijkheid? Dan is mijn antwoord simpel: ik heb daar altijd voor open gestaan. Maar er is nooit, maar dan ook nooit iemand geweest die tegen me gezegd heeft: los jij het op. Dat durven ze namelijk niet. Want als ik het moet doen, dan los ik het inderdaad op. Alleen zullen veel mensen de manier waarop niet prettig vinden. Dus word ik vooral op afstand gehouden.

De T

[LucaS]

Ik neem aan dat de ik in dit verhaal JC is?

[Duke]

Ik was ook wat verbaasd over de conclusies die het AD trok, maar goed, we zullen zien hoe sterk de positie van Van Geel is.

Ik hoorde vanochtend Frank van den Wall Bake op radio 1, en op de vraag wie hij dan de geschikte man vond om Ajax uit het moeras te trekken noemde hij Molenaar en Van Duijvenbode.

Mes in rug van Fontein getuigt van misselijke overlevingsdrang
Chris van Nijnatten

De ledenraad van AFC Ajax had onder druk van de publieke opinie opdracht gegeven de club eens tegen het licht te houden.

Er werd een commissie benoemd, die produceerde een kritisch rapport en dat 30 pagina’s tellende epistel wordt morgenavond tijdens de vergadering van de ledenraad besproken.

Maar de top van de club, zelf nadrukkelijk onderwerp van kritiek in de rapportage, ging op beschamende wijze aan de haal met de conclusies. Afgelopen vrijdag lekten de bevindingen uit en zaterdag al bezocht een afvaardiging van de Raad van Commissarissen - bestaande uit de heren John Jaakke (voorzitter), Hennie Henrichs, Joop Saan, Sjoerd van Loon en Frank Eijken - de zieke algemeen directeur Maarten Fontein. Hem werd gevraagd of hij zo spoedig mogelijk op wilde stappen. Barbertje moest hangen.

Navraag op de werkvloer leert dat Fontein, van wie in het rapport geen spaan heel gelaten wordt, daar als een zelfingenomen, megalomane, verwaande cricketbal beschouwd wordt. Op diezelfde werkvloer heerst nu al het gevoel van ‘dolle dinsdag’.

De dictator is nog niet weg, maar de vlag hangt al wel uit. Zijn opvolger moet een warme persoonlijkheid zijn, een boegbeeld voor de club, een man die de samenhang binnen Ajax in alle geledingen moet waarborgen. Kortom: een heel ander type dan Fontein. In de ledenraad schamen velen zich voor de manier waarop Ajax zichzelf over het voetlicht bracht in de afgelopen dagen.

Het rapport bestrijkt een scala aan staaltjes van wanbeleid waarvoor de zittende magistraten (deels) verantwoordelijk zijn geweest. Van die magistraten is Jaakke het opperhoofd. Hij hoeft niet meteen weg van de getrouwen in de ledenraad, maar enige terughoudendheid had hij wel mogen betrachten. Het doet de Ajacieden pijn dat de mensen die verantwoordelijk waren voor de aanstelling van de onvoorstelbare bruut Fontein, hem zelf even de strop om kwamen doen om daarna hun handen in onschuld te wassen.

Het zijn bekende reflexen rond een club in nood. Nog voor de spotlights van de publiciteit aanflitsen, wordt door bestuurders gauw een zondebok of gemeenschappelijke vijand gecreëerd om eenmaal in beeld de adequate bestuurder uit te hangen.

Uiteraard schiet Ajax er niet veel mee op, als de complete top opstapt. Maar om nou meteen na het uitlekken van de conclusies de zelfbenoemde directeur een mes in zijn rug te steken, is heel goedkoop en getuigt van een misselijk makende overlevingsdrang.

De technisch directeur, Martin van Geel, krijgt in het rapport eveneens kritiek, maar blijft buiten schot in de strijd die nu is ontbrand. Kritiek op het persoonlijk functioneren (Fontein), weegt kennelijk zwaarder dan kritiek op zakelijk terrein (Van Geel).

Wat in het voordeel van de technisch directeur pleit, is echter een argument van heel opportunistische aard. Hij is al aardig op weg naar een akkoord met Marco van Basten over diens aanstelling als hoofdtrainer. Zo’n proces ga je niet verstoren door de onderhandelaar af te serveren.

Niemand moet er gek van staan te kijken als Van Basten binnenkort gepresenteerd wordt. Het zou perfect getimed zijn in een periode dat ware Ajacieden zich even voor hun club schamen; de benoeming van Van Basten: een echte Ajacied, opgevoed in de traditie van de club, beschermeling van Johan Cruijff.

En daarna herinnert zich niemand meer dat ene rapport. Nou ja, niemand, alleen Maarten Fontein, die zal zich nog lang blijven afvragen waarom hij ooit stopte met ijs verkopen en zich te wagen in een slangenkuil met schuifdak. Arme ziel.

www.ad.nl

[GangstaRiB]

Die collum van Cruijff is geschreven door Jaap de Groot. Jaap de Groot was gister bij RTV-NH sport en versprak zich een aantal malen. Maar dat terzijde.

Wat is de situaite nu?

Het rapport is vernietigend. Aankoopbeleid, scouting, structuur, RvC, AD, TD, voorzitter --> er klopt niks van.

Wat lees en hoor ik vervolgens? Jaakke wil ten koste van alles blijven zitten. Fontein is vriendelijk verzocht om plaats te maken, maar wil niet. En Van Geel is volgens de media de winnaar.....

Nou beste mede-forummers, ik snap er niks meer van.

Gister hoor ik die Coronel (goede vent verder) alleen maar spreken over de TD, AD, RvC en de voorzitter. De één controleert de ander en vice versa, maar wat gaan we doen??? Wanneer wordt het voetbal weer beter???

[joey]

Ik hoop dat degenen die een hekel aan Cruijff hebben voor één keer over hun schaduw kunnen stappen. Want Cruijff zegt namelijk wel iets belangwekkends:

Het onderzoek is een gevolg van een afspraak tussen het bestuur en de ledenraad. Als ik die twee groepen bekijk, dan zitten er bijna geen mensen in die verstand hebben van de corebusiness van Ajax: het voetbal. Dus hoe kunnen zij nu de normen aangegeven die bij de club passen?

Kijk, de commissie heeft geconstateerd wat wij allemaal hadden kunnen constateren. Stel een commissie van vooraanstaande AT'ers samen, geef die de kans om 42 insiders te interviewen en het rapport dat dat oplevert zal in grote lijnen hetzelfde zijn als het gisteren gepresenteerde rapport. De problematiek is duidelijk.
De hamvraag is: wat nu? En in het verlengde van wat Cruijff zegt: heeft Ajax de kennis in huis om verbeteringen aan te brengen? Wie gaat dat doen en met welke uitgangspunten? Of slachtofferen we 'de Aardappel' en blijft iedereen verder lekker zitten? Wie gaat bijvoorbeeld bepalen welke scouts functioneren en welke jeugdtrainers? Inmiddels is al gebleken dat iedereen naar iedereen wijst. Levert dit rapport meer op dan een verziekte sfeer?

Over ego's en mannetjesmakerij heb ik het dan niet eens.

[Ajaciedjuh]

Kees Jansma heeft toch geen enkele kwalificaties? Die heeft toch 0 relevante opleiding en/of werkervaring?

Hij heeft toch een eigen zaak gehad als ik me niet vergis. Weliswaar exploitatie van TV-rechten, maar wel werkervaring dus. En natuurlijk wel bekend in het voetbal wereldje. Hij weet aan welke touwtjes hij moet trekken en dat is al heel belangrijk.

Helaas wordt Kees nog steeds als commentator geclassificeerd en het wordt meteen weer een kliekje met MvB. Het is goed om daar zwaargewichten (daaraan voldoet Kees wel ) aan te stellen, maar het kan geen kwaad dit te scheiden.

[jabu]

Van Jansma heb ik in ieder geval wel het idee dat hij Ajax naar buiten toe goed kan uitdragen. Wel is het natuurlijk geheel tegen de bevindingen en adviesen van de commissie in om een trainer met assistenen en een AD op voorspraak van die trainer aan te stellen.

[joey]

Ik ben geen organisatiedeskundige, dus schiet mij niet dood als ik rare dingen zeg, maar ik vind de gang van zaken met betrekking tot dit rapport hoogst eigenaardig. Het rapport ligt er nu, maar meer dan uit het rapport wordt uit de afhandeling van het rapport duidelijk, dat de macht bij Ajax ligt bij de ledenraad. Immers, iedereen moet nu wachten op wat er morgenavond wordt besloten. Maar... de ledenraad moet zichzelf nu min of meer buitenspel zetten. Hoe groot is de kans dat dat gebeurt? En hoe objectief staat de ledenraad tegenover John Jaakke, de afgezant van de ledenraad die korter dan een jaar geleden nog unaniem door de ledenraad werd gesteund?
Maar stel dat de ledenraad het niet voor het zeggen had, wie zou dan het rapport moeten uitvoeren? Fontein? Die wordt juist buitenspel gezet. Jaakke? Die zou minder macht moeten krijgen. In dat licht bezien was het beter geweest als het rapport niet alleen tot bindende conclusies was gekomen, maar ook had aangegeven op welke manier de aanbevelingen moeten worden uitgevoerd.
Hoe meer ik er over nadenk, hoe minder vertrouwen ik erin heb dat met dit rapport iets zinnigs wordt gedaan. Ik zie domweg niet door wie en hoe.

[San Marco]

Ik ben geen organisatiedeskundige, dus schiet mij niet dood als ik rare dingen zeg, maar ik vind de gang van zaken met betrekking tot dit rapport hoogst eigenaardig. Het rapport ligt er nu, maar meer dan uit het rapport wordt uit de afhandeling van het rapport duidelijk, dat de macht bij Ajax ligt bij de ledenraad. Immers, iedereen moet nu wachten op wat er morgenavond wordt besloten. Maar... de ledenraad moet zichzelf nu min of meer buitenspel zetten. Hoe groot is de kans dat dat gebeurt? En hoe objectief staat de ledenraad tegenover John Jaakke, de afgezant van de ledenraad die korter dan een jaar geleden nog unaniem door de ledenraad werd gesteund?
Maar stel dat de ledenraad het niet voor het zeggen had, wie zou dan het rapport moeten uitvoeren? Fontein? Die wordt juist buitenspel gezet. Jaakke? Die zou minder macht moeten krijgen. In dat licht bezien was het beter geweest als het rapport niet alleen tot bindende conclusies was gekomen, maar ook had aangegeven op welke manier de aanbevelingen moeten worden uitgevoerd.
Hoe meer ik er over nadenk, hoe minder vertrouwen ik erin heb dat met dit rapport iets zinnigs wordt gedaan. Ik zie domweg niet door wie en hoe.

Kan me nog herinneren dat er hier op AT eens een discussie was over de competentie van de ledenraad waar enkelen hier, waaronder ikzelf, opperden dat die ledenraad niets voorstelde en enkel en alleen een vriendjesbijeenkomst was. Blijkt achteraf dat de kritischen toch gelijk hebben gehad en dat het inderdaad een verrotte teringbende bij Ajax is. Misschien een idee om in de geest van P. Fortuin een boekje te schrijven met de tekst 'de Puinhopen na 10 jaar wanbeleid'?[/i]

[GangstaRiB]

Maar de bal ligt feitelijk nu bij de ledenraad?

[joey]

Dat blijkt wel. Iedereen wacht op morgenavond.

In het rapport zegt de commissie over de ledenraad:

• De Ledenraad moet op afstand uitsluitend de rol van aandeelhouder vervullen, die gelijk is aan de rol van andere grootaandeelhouders.
Enkele malen per jaar kan er overleg zijn met de directie om bijgepraat te worden over de voortgang van het beleid.
• Zolang Ajax een beursgenoteerde onderneming is, is overleg tussen de Ledenraad en de RvC niet gewenst. Mocht Ajax in
de toekomst van de beurs gaan dan kan de rol van de Ledenraad opnieuw bezien worden.

In de afgelopen tien jaar heeft Ajax verzuimd een strakke scheiding aan te brengen tussen het bedrijfsmatig leiden van het bedrijf
en het borgen van de verenigingscultuur. Dit heeft de commissie op meerdere fronten teruggezien.

Ledenraad
Het bestuur van de vereniging moet zes keer per jaar aan de Ledenraad verantwoording afleggen. Tenminste, zo voelt dat voor de
bestuurders. Zodoende is de werkelijke invloed van de Ledenraad (en van het informele circuit) op het beleid veel groter dan
alleen maar de bevoegdheid tot benoeming en ontslag van het bestuur van de vereniging.
Een orgaan als de Ledenraad, dat een afspiegeling vormt van de leden, zal er altijd moeten zijn. De ereleden van Ajax spelen in de
vergaderingen van de Ledenraad een prominente rol.
Er bestaat een verkeerd beeld van de rol die de Ledenraad speelt. Dit leidt tot overdreven verwachtingen. De Ledenraad moet
kritisch zijn, zich richten op de hoofdlijnen.

De Ledenraad van Ajax wordt gekozen uit de Algemene Ledenvergadering, het hoogste orgaan van de vereniging. De
leden worden gekozen voor een termijn van drie jaar, waarbij benoeming voor ten hoogste twee dezelfde periodes
mogelijk is. Uit haar midden kiest de Ledenraad een voorzitter, telkens voor een periode van drie jaar.

De Ledenraad moet op afstand uitsluitend de rol van aandeelhouder vervullen, die gelijk is aan de rol van andere
grootaandeelhouders. Enkele malen per jaar kan er overleg zijn met de directie om bijgepraat te worden over de
voortgang van het beleid.

12.

D e Ledenraad dient niet langer te functioneren als kanaal van de club naar het bestuur van de vereniging/RvC (dat brengt
de leden van het bestuur van de vereniging/RvC namelijk in een onmogelijke positie omdat zij de vennootschap slechts
zouden moeten controleren en niet besturen). De ereleden moeten terughoudend zijn in hun rol bij de Ledenraad.

Duidelijk genoeg, maar uitvoering van de aanbevelingen houdt in dat er een einde komt aan de macht van de ledenraad en zeker ook die van de ereleden. Van de ledenraad wordt nu een wijsheid verwacht die hij in het verleden nooit heeft getoond. Mensen worden in de ledenraad gekozen op basis van verdiensten voor de club, niet op basis van bijzondere capaciteiten of voetbalkennis. In het algemeen gesproken dan.

[Bert]

Coronel: "Gebrek aan voetbalkennis is geen persoonlijke diskwalificatie". (over Fontein)

Ofterwijl: De AD hoeft van Coronel/de commissie niet direct over voetbalkennis te beschikken.

Ben ik het helemaal mee eens.

Rare conclusie trek jij.

Doet het Van Basten-kliekje nu niet precíes wat Coronel net aanstipte als zijnde wat je moet vermijden? Namelijk dat een trainer zijn hele entourage meeneemt? Daar waarschuwt hij nadrukkelijk en waar komen zij (naar verluid) mee aanzetten, een heel groepje kaartvrienden die als trainer, assistenten én AD de boel met z'n allen willen gaan regelen. Hilarisch.

Nee, hij draagt aan. Zou onze voorzitter eens moeten proberen.

Helaas wordt Kees nog steeds als commentator geclassificeerd en het wordt meteen weer een kliekje met MvB. Het is goed om daar zwaargewichten (daaraan voldoet Kees wel ) aan te stellen, maar het kan geen kwaad dit te scheiden.

In de wereld van het Nederlandse voetbal zijn weinig mensen zo machtig als Jansma, hoor. Die man dring je je mening niet op.

[Wim]

Ik ben geen organisatiedeskundige, dus schiet mij niet dood als ik rare dingen zeg, maar ik vind de gang van zaken met betrekking tot dit rapport hoogst eigenaardig. Het rapport ligt er nu, maar meer dan uit het rapport wordt uit de afhandeling van het rapport duidelijk, dat de macht bij Ajax ligt bij de ledenraad. Immers, iedereen moet nu wachten op wat er morgenavond wordt besloten. Maar... de ledenraad moet zichzelf nu min of meer buitenspel zetten. Hoe groot is de kans dat dat gebeurt? En hoe objectief staat de ledenraad tegenover John Jaakke, de afgezant van de ledenraad die korter dan een jaar geleden nog unaniem door de ledenraad werd gesteund?
Maar stel dat de ledenraad het niet voor het zeggen had, wie zou dan het rapport moeten uitvoeren? Fontein? Die wordt juist buitenspel gezet. Jaakke? Die zou minder macht moeten krijgen. In dat licht bezien was het beter geweest als het rapport niet alleen tot bindende conclusies was gekomen, maar ook had aangegeven op welke manier de aanbevelingen moeten worden uitgevoerd.
Hoe meer ik er over nadenk, hoe minder vertrouwen ik erin heb dat met dit rapport iets zinnigs wordt gedaan. Ik zie domweg niet door wie en hoe.

De ledenvergadering is het hoogste besluitenemend orgaan binnen een vereniging Ajax. De leden binnen Ajax hebben de ledenraad ingesteld om het bestuur van de vereniging te controleren, een soort parlement dus. De vereniging Ajax heeft het betaalde voetbal in een Naamloze Vennootschap ondergebracht. Een kleine minderheid van de aandelen in de NV is vrij verhandelbaar op de beurs. De rest is gewoon in handen van de vereniging. In opdracht van de vereniging houdt het gekozen verenigings bestuur, samen met enkele van personen van buiten Ajax toezicht (RvC) op het bestuur van de Naamloze Vennootschap. Hetzelfde bestuur is dus verantwoording verschuldigd aan de ledenraad, ook over hun toezichthoudende taken.
Het onderzoek is gedaan in opdracht (door het bestuur de opdracht te verstrekken) van de ledenraad en dus de ledenraad is aan zet om te besluiten wat zij met dat rapport gaan doen.

[Wim]

Keje Molenaar lijkt mij een zeer capabele man. We hebben hem eens te gast gehad in FC Godenzonen, en later heb ik nog eens met hem In De Heeren gezeten (AT5-talkshow). Ik heb hem twee keer vrij uitgebreid gesproken. We zaten behoorlijk op één lijn, hij lijkt me integer en niet bang om impopulaire besluiten te nemen. En hij houdt van Ajax.

Kees Jansma... Ik weet het niet. Mijn 'gut feeling' zegt: niet doen. Maar het enige rationele argument dat ik daarvoor kan geven, is het feit dat Jansma nog nooit een directiefunctie bij een voetbalclub heeft gehad. Hij weet alles van de voetbalwereld, maar is hij ook een capabel bestuurder?

Maar ik heb Kees Jansma nog altijd een stuk liever dan Arie van Eijden.

K.

Het is totaal niet integer om in een praatprogramma mee te drijven met de ontstane mediahype deiningen.

Ik heb wel het gevoel dat Kees Jansma onderschat word

De carrière van Kees Jansma stond al vroeg in het teken van sport. Na een periode als schrijvend journalist, presentator van 'Langs de Lijn', verslaggever bij ‘Studio Sport’ en een dienstverband bij de KRO werd hij in 1989 Chef Sport TV bij de NOS. Tijdens het EK voetbal in 1988 was Jansma dagelijks in het EK journaal te zien. Ook tijdens het WK Voetbal in 1990 en 1994 voorzag hij de kijker met het WK journaal dagelijks van een schitterend verslag. In 1997 maakte hij de overstap naar Canal+ waar hij in 1998 Chef Sport werd. Kees volgde de Holland Casino Eredivisie als verslaggever en commentator en was te zien als gespreksleider in een talkshowachtig programma voorafgaand aan de door Canal+ uit te zenden voetbalwedstrijden. Kees Jansma heeft ook enige tijd leiding gegeven aan de afdeling Sport binnen Canal+. Tevens schrijft hij sinds 1976 wekelijks een column voor Voetbal International.

In 2002 richtte Kees WK Producties op waarmee hij voor Canal+ alle sportuitzendingen produceerde. Daarnaast maakte WK Producties ook programma's voor de NOS, SBS, RTL, BNN en de TROS. In 2005 werd WK Producties verkocht aan Eyeworks. In de zomer van 2004 begon Kees Jansma aan zijn functie als Perschef van het Nederlands Voetbal Elftal.

[LucaS]

Waarom doen sommigen alsof Keje molenaar de opvolger van Fontein wordt? Volgens mij is Keje Molenaar vooral de kandidaat van keje Molenaar en wordt hij verder nog door niemand heel erg serieus overwogen.

Fontein is nog niet weg!

Fontein verschijnt gewoon bij Ajax
AMSTERDAM - Maarten Fontein is maandag gewoon aan zijn werkweek bij Ajax begonnen. De veelbekritiseerde algemeen directeur van de Amsterdamse club arriveerde rond half 8 bij de ArenA en verraste met dat vroege tijdstip journalisten die later bij het stadion van Ajax aan kwamen.

Fontein ligt onder vuur bij Ajax door het rapport van de onderzoekscommissie van erelid Uri Coronel. De algemeen directeur zou niet de warme persoon zijn bij wie het personeel en de sponsors van Ajax zich op hun gemak voelen. Hij is volgens het rapport geen gemotiveerd leider en mist een achtergrond in het voetbal.

Fontein ontbrak zondag als enige van alle kopstukken van Ajax tijdens de presentatie van het rapport. Volgens advocaat Harro Knijff was zijn cliënt niet voor de bijeenkomst uitgenodigd. Fontein woonde in het verleden echter op eigen initiatief wel alle belangrijke persbijeenkomsten van Ajax bij. Hij was ook van het tijdstip van de presentatie van het rapport op de hoogte.


www.nu.anp.nl

[999]

Goed rapport is er, hoelang mag ( of moet ) dit gaan duren voordat men/we resultaat op het veld kwa spelers/scouting enz. danwel structuur veranderingen gaan zien ?.Ik wil wel eens daden zien ...

[jabu]

De veelbekritiseerde algemeen directeur van de Amsterdamse club arriveerde rond half 8 bij de ArenA en verraste met dat vroege tijdstip journalisten die later bij het stadion van Ajax aan kwamen.

Kwamen die luie journalisten om half tien aankakken?

[Ronald!]

Goed rapport is er, hoelang mag ( of moet ) dit gaan duren voordat men/we resultaat op het veld kwa spelers/scouting enz. danwel structuur veranderingen gaan zien ?.Ik wil wel eens daden zien ...

We zijn welgeteld 1 dag onderweg naar betere tijden. ;)

[joey]

God van de handel liet Ajax in de steek

Ajax wilde aan de Europese top blijven, zowel sportief als zakelijk. De beursgang was noodzakelijk. Maar het liep uit de hand. Daardoor vervreemdde de club van het bedrijf.


De stemming op de vloer van de Amsterdamse effectenbeurs is opgewonden. Veel beurshandelaren zijn fan van Ajax en vandaag, 11 mei 1998, krijgt de voetbalclub een notering aan de effectenbeurs. De selectie van Ajax, in donkerblauw clubkostuum gestoken, hangt ongeïnteresseerd op het balkon van het Beursgebouw in Amsterdam. Op de beursvloer wordt een foto gemaakt met spelers, bestuur, directie en enkele handelaren – de zilveren schaal van het 27ste landskampioenschap, een maand eerder gehaald, pronkt in het midden.

Jari Litmanen is nog wel in voor een geintje. De Finse voetballer houdt het bronzen beeldje van Mercurius boven zijn hoofd alsof het de beker van de Champions League is. „De god van de handel is vandaag ook even de god van het voetbal”, zegt George Müller, directeur van de effectenbeurs. „Wij zijn zakenmensen met een Ajax-hart”, zegt Ajax-voorzitter Michael van Praag. „Geld is een waarborg voor doelpunten.”


Ambitieus

Ajax was gewoon „erg ambitieus”, zegt Arie van Os tien jaar later in de koninklijke loge van de Amsterdam Arena. Beneden werken terreinknechten aan de zoveelste grasmat van het stadion. Van Os was het financiële brein achter de beursgang. „We wilden aan de Europese top blijven, zowel sportief als zakelijk.”

Na een succesvolle carrière op de beurs was Van Os in 1989 penningmeester geworden bij Ajax. De clubkas was leeg, nadat Ajax een miljoenenboete had gekregen wegens een geruchtmakende zwartgeldaffaire. „Ik schrok van wat ik aantrof”, zegt Van Os. „Het was een trieste boel. Ik stond voor het eerst in mijn leven debet. Het verbaasde me, want er waren een aantal Europese successen geweest. Maar we hadden zelfs geen geld om kerstkaarten te sturen.”

Onder zijn financiële leiding wist Ajax langzaam het tij te keren. Van Os en zijn medebestuurders, onder wie Michael van Praag en Uri Coronel, spraken af hun onkosten te laten voor wat ze waren. Eén van de problemen waarmee de club kampte was dat sterspelers als Frank Rijkaard en Marco van Basten voor veel te lage bedragen naar andere clubs vertrokken. Van Os brak contracten open en verhoogde salarissen. Die investering betaalde zich terug. Van Os: „Op een gegeven moment meldde Barcelona zich bij ons. Johan Cruijff wilde Richard Witschge kopen. We kregen ongeveer acht miljoen gulden (3,6 miljoen euro, red.) voor hem. Dat was een klapper voor Ajax. Toen hadden we de boel financieel onder controle.”

Beste van Europa

Maar rijk was Ajax allerminst. „De beursgang was noodzakelijk om aansluiting te houden bij de Europese top”, zegt Bob-Jan Hillen, destijds commercieel directeur bij de club. „Ajax wilde bij de beste acht van Europa horen.”

Ook andere Nederlandse clubs hadden – aangestoken door succesverhalen van Engelse clubs als Manchester United – plannen om naar de beurs te gaan. „Wij wilden de eerste Nederlandse club met een beursnotering worden”, zegt Van Os stellig. „Ajax was ook de eerste met shirtsponsoring, met vip-plaatsen, met business-seats. De eerste zijn, daar ben je Amsterdammer voor.”

Maar het ging niet louter om geld. Een beursgang zou de internationale uitstraling van Ajax vergroten, zegt Van Os, maar ook de betrokkenheid tussen de club en de supporter. „Ik zei tegen het bestuur: als je het doet, moet je het doen op het moment dat het goed gaat. We hadden in 1995 de Champions League gewonnen, en een jaar later weer de finale gehaald.”

Identiteit

Binnen Ajax leidde de beursgang tot weinig discussie. Er werd een bijzondere ledenraadsvergadering belegd op het landgoed Duin en Kruidberg bij Santpoort. „Er waren voldoende maatregelen ingebouwd om de identiteit van de club te bewaren en de kleuren, het shirt en de vestigingsplaats te waarborgen”, zegt bankier Hein Blocks, destijds lid van de ledenraad van Ajax.

De uitgiftekoers bedroeg 25 gulden, ruim elf euro, per aandeel. „Financieel bezien was het een enorm succes”, zegt Arie van Os. „De vraag was enorm, de emissie was vijftienmaal overtekend.” Met de aandelenemissie werd 120 miljoen gulden binnengehaald (ongeveer 54 miljoen euro, red.).

Met de beursgang wil Ajax een traditie nieuw leven inblazen. Was tot 1998 de jeugdopleiding de kurk waarop Ajax dreef, in het jaar van de beursgang telde de selectie maar liefst tien nieuwe aankopen. „Wij zien er geen heil in steeds de portemonnee te trekken”, zei Michael van Praag, „daarom willen wij ons opleidingsinstituut beter maken”. In de prospectus staat dat Ajax het ‘beurskapitaal’ gaat gebruiken om te investeren „in de jeugdopleidingen, scouting en merchandising”.

Ajax ging fors investeren in clubs in Zuid-Afrika (Ajax Cape Town), Ghana (Ashanti Goldfields) en België (Germinal Beerschot Antwerpen). Doel was plaatselijk talent in een vroeg stadium te ontdekken. Het moesten de nieuwe kweekvijvers worden voor Ajax. Maar de beursmiljoenen werden ook gebruikt om spelers te kopen, zegt Van Os. „Ajax was een rijke club. Ik kon niet meer tegen een trainer zeggen: er is geen geld. Een trainer zit maar kort bij Ajax, die wil snel scoren. Trainers zijn onverzadigbaar. We hebben door de beursgang te veel spelers gekocht. Het liep uit de klauwen.”

Niet rendabel

De beursgang van Ajax is geen succes geweest, constateert Ronald Huisman, wetenschappelijk medewerker aan de Erasmusuniversiteit Rotterdam. „De 54 miljoen euro die de club ophaalde zijn niet rendabel geïnvesteerd. Ten tweede is het geen goede belegging. Een belegger kijkt naar dividenden en waardeontwikkeling en daarbij bleef het Ajax-aandeel onder de maat.”

Streef je als belegger naar maximalisatie van het rendement op je beleggingen dan moet je dus zeker geen Ajax-aandeel kopen, zegt ook Errol Keyner van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). De koers zakte van 11 euro naar een uiteindelijk dieptepunt van 3,50 (zie grafiek). De koers reageert vooral op resultaten en transfers. Toen de transfer van Wesley Sneijder naar Real Madrid op 12 augustus 2007 rond was, steeg het aandeel met zes procent.

Errol Keyner: „Het Ajax-aandeel is een fun-aandeel.” Dat erkent ook Van Os. „Als ex-beursman kan ik niet zeggen dat het een succes was. Supporters kopen geen aandeel om het te verhandelen.”

Winst op termijn

Saillant is dat verzekeringsmaatschappij Delta Lloyd 8,6 procent van het totaal van deze ‘fun-aandelen’ bezit. „Ik zou het Ajax-aandeel zeker niet zo willen noemen”, zegt Alex Otto, directeur beleggingen. „Wij zijn een institutionele belegger met een brede portefeuille en daar past een sportclub goed bij.” Delta Lloyd verwacht „op termijn” een koerswinst te boeken. „Wij willen met het Ajax-aandeel geld verdienen.”

De beursgang heeft Ajax „heel gezond” gemaakt, vindt oud-bestuurder en bankier Hein Blocks. „Ajax hoeft nooit te lenen, je kunt altijd een aantal slechte jaren overbruggen.” En de organisatie werd professioneler door de regels die de beurs oplegt aan beursgenoteerde ondernemingen.

In het begin was het wel zoeken, zegt algemeen directeur Arie van Eijden. „Euronext wilde dat we elke keer een persbericht eruit zouden sturen wanneer een speler geblesseerd raakte op het trainingsveld. Daar hebben we een stokje voor gestoken.” Maar toen uitlekte dat trainer Jan Wouters de laan uit vloog, hing de toezichthouder aan de telefoon, zegt Blocks. „Dat had niet mogen gebeuren.”

Vervreemd

Door de beursgang is „de club ook vervreemd van het bedrijf’’, vindt Blocks. In de ledenraad mocht veel minder worden besproken omdat de informatie beursgevoelig kon zijn. Blocks: „Belangrijke deals met spelers en trainers werden en worden zoveel mogelijk in het weekend gedaan, dan had je meer tijd voordat de beurs op maandag weer opende. Maar het zette meer druk op de onderhandelingen, en de andere partijen wisten dat ook.”

Na Ajax vroeg geen enkele andere Nederlandse club een notering aan de beurs aan. De beursintroductie van Ajax was in 1998, twee jaar voor het hoogtepunt van de beurshausse. In de periode 2000 en 2004 zijn er helemaal geen beursintroducties geweest.

In het aandeel wordt relatief weinig gehandeld, de gemiddelde dagomzet is circa duizend aandelen. „Om Nederlandse voetbalaandelen aantrekkelijker te maken voor institutionele beleggers zouden voetbalclubs meer inkomsten moeten genereren uit alternatieve, niet-voetbalresultaat afhankelijke bronnen”, vindt onderzoeker Ronald Huisman. „Ajax is wat betreft haar inkomsten relatief sterk afhankelijk van recettes. Die post is conjunctuurgevoelig en daar houden beleggers niet van.”

Recettes

Bij een club als Manchester United is de omzet voor meer dan de helft afkomstig uit stabiele, niet-voetbalresultaat afhankelijke inkomsten. De sterke afhankelijkheid van de recettes in Ajax’ omzet is deels het resultaat van het feit dat Nederland een kleine markt is in vergelijking met Engeland en Italië. Men biedt veel minder geld voor uitzendrechten, en de afzetmarkt voor merchandising is in Nederland veel kleiner.

De commissie-Coronel, die onderzoek heeft gedaan naar het Ajax-beleid van de afgelopen tien jaar, adviseerde gisteren om te onderzoeken op welke wijze de beursnotering kan worden beëindigd. De belangrijkste reden is dat de strategie van de onderneming „in de luwte, buiten de schijnwerpers van de markt kan worden gerealiseerd”. De beursgang heeft, volgens Coronel, behalve „een eenmalige kapitaalinjectie geen financiële meerwaarde gebracht”.

Een bedrijf van de beurs halen is vooral een kwestie van geld. Als Ajax de bijna vijf miljoen aandelen (27 procent van het totaal) die aan de beurs zijn genoteerd zou inkopen tegen een koers van 7,50 euro dan kost dat de club 37,5 miljoen. „Wij wachten het bod van Ajax af”, zei vanmiddag Alex Otto van Delta Lloyd. „De beurs heeft het rapport-Coronel goed ontvangen, de koers is vanochtend met vijf procent gestegen.”


Zakelijk

Volgens de critici heeft de beursgang ertoe geleid dat de oude warme voetbalclub werd verbouwd tot een zakelijke sportbedrijf. De AFC Ajax NV is opgericht met het idee dat het succes blijvend zou zijn. „We dachten: als we met een kleine begroting al kampioen van Europa kunnen worden, hoeveel successen zullen we dan wel niet halen als we de begroting twee keer zo hoog maken?”, zegt voormalig commercieel directeur Bob-Jan Hillen. „We hebben er geen rekening mee gehouden dat we een jaar of vijf niets zouden winnen.”

NRC

[Aristides]

Je bent me net voor, op http://www.nrc.nl/sport/ staat nog veel meer over Ajax.

[joey]

Daar staat inderdaad nog het een en ander. Dank voor de link!

[Duke]

Om het plaatje compleet te maken.

[joey]

‘Eerst goed overleggen, dan pas actie'


De commissie Coronel heeft Ajax kritisch onder de loep genomen. ,,Het was best een moeilijke dag”, zei John Jaakke na afloop. ,,Maar we zijn blij dat het rapport er is.”

In de persruimte van de Amsterdam ArenA was het zondagmiddag drukker dan ooit. Iedereen was benieuwd naar de toelichting op het rapport van de commissie Coronel, dat eerder op de middag openbaar werd gemaakt. Uri Coronel (voorzitter onderzoekscommissie), voorzitter John Jaakke en Cor van Eijden (voorzitter Ledenraad) namen uitgebreid de tijd om de vragen van de pers te beantwoorden.

De bevindingen van de commissie zijn niet mals. Zo moet het bestuursmodel veranderen: de algemeen directeur moet het boegbeeld zijn van de club, de Raad van Commissarissen moet meer op de achtergrond opereren, de relatie met de achterban (supporters, sponsors en andere 'stakeholders') moet beter en Ajax moet overwegen van de beurs te gaan. ,,Want de beursgang brengt geen financiële meerwaarde meer”, aldus Uri Coronel.

Op technisch gebied adviseert de commissie ook onder andere voor een duidelijk model te kiezen: een sterke trainer, die ook dient als technisch directeur (het model Van Gaal) of een sterke technisch directeur, die de baas is over de trainer en alle voetbaltechnische aanstellingen bepaalt. Nu vindt de commissie de rolverdeling tussen trainer en technisch directeur te onduidelijk.
De aanwezige journalisten bestempelden het rapport in het algemeen als ‘zeer kritisch’. Zij wilden van John Jaakke weten welke stappen er nu genomen gaan worden. ,,We moeten ten eerste goed kijken wat er precies in het rapport staat”, antwoordde de voorzitter. ,,Dan moeten we gaan kijken wat dat betekent en ten slotte moeten we overleggen wat we met de conclusies en aanbevelingen gaan doen.” Natuurlijk wilde de pers weten of er ontslagen gaan vallen naar aanleiding van het rapport. In het rapport is bijvoorbeeld veel kritiek op algemeen directeur Maarten Fontein. ,,Maarten Fontein is nog in dienst bij Ajax”, aldus Jaakke. ,,Natuurlijk worden er gesprekken gevoerd met de personen die in het rapport worden genoemd. Maar als er iets te melden valt over personeelswijzigingen, zullen we dit op de gebruikelijke wijze doen.”

De commissie adviseert de leiding van Ajax snel tot actie te komen. ,,Als eerste moet er duidelijkheid komen over het te hanteren trainersmodel”, aldus Uri Coronel. ,,Dat is iets waarover op korte termijn beslist kan worden. Daarnaast kunnen er ook snel stappen gemaakt worden wat betreft de rol van de Raad van Commissarissen en de beursnotering van Ajax.”

John Jaakke benadrukte dat er bij Ajax ondanks alle kritiek ook nog veel is om trots op te zijn. ,,Ajax is een fantastische club, met een fantastische aanhang”, aldus de voorzitter. ,,Er zijn heel veel dingen goed geregeld bij Ajax, andere zaken kunnen en moeten beter."

ajax.nl

Uit dit interview blijkt weer: Jaakke zullen ze de Arena uit moeten slepen. Die stapt zelf niet op.

[Neefkens]

Daar "blijkt" niets uit, behalve dat je je eigen interpretatie geeft van zijn woorden.

[Toppie]

Als Jaakke morgen niet opstapt zullen de supporters dit wel eisen en die hebben de langste Adem.