Feyenoord

[Marillion]

Dat nu uitgerekend De Groene Amsterdammer met een kritisch verhaal moet komen over de plannen voor een nieuw stadion in Rotterdam:

DE MAGIE VAN BETON

Een fonkelnieuw vliegveld in Enschede, een schaatspaleis van 185 miljoen in Almere. Megaprojecten kunnen verblinden. Zo moet de Rotterdamse gemeenteraad binnenkort beslissen over een garantstelling van 160 miljoen voor een nieuw Feyenoord-stadion. De businesscase is optimistisch, het financiële risico groot. Dwars­doorsnee van een prestigeproject.

Vraag een voetballiefhebber welk stadion het mooiste van Nederland is, en de kans is groot dat hij antwoordt: De Kuip in Rotterdam. De thuisbasis van Feyenoord wordt geroemd om ‘de echte voetbalsfeer’. Fans zitten dicht op het veld, de constructie van staal en beton deint mee met juichende supporters, en het gras groeit er goed, want er zit geen schuifdak op zoals bij moderne stadions annex evenementenhallen als de Amsterdam Arena.

Toch presenteerde Feyenoord samen met bouwbedrijf Volker Wessels in april een boek van 250 pagina’s met plannen voor een moderne voetbaltempel op een steenworp afstand van De Kuip. Een bouwkundig ontwerp is er nog niet, het prijskaartje wel: 361,9 miljoen euro mag Het Nieuwe Stadion kosten. Klein probleem: Feyenoord werd drie jaar geleden nog van een faillissement gered door externe investeerders en zit krap bij kas. Dus klopt de club aan bij de gemeente.

Uit onderzoek van de masterclass onderzoeksjournalistiek van De Groene Amsterdammer in 2011 bleek dat de Nederlandse overheid­ – vooral gemeenten – tussen 1996 en 2011 ongeveer 1,1 miljard euro in het betaald voetbal stak. Gunstige leningen, garantstellingen, investeringen in stadions en schuiven met grond: op allerlei manieren werd gepoogd armlastige clubs te helpen, zonder dat Brussel het als verboden staatssteun zou aanmerken. Ook Feyenoord snoepte al eens uit de pot gemeenschapsgeld. In 1994 kocht Rotterdam de grond onder De Kuip voor 7,5 miljoen gulden en leende 27,5 miljoen gulden aan de club om het huidige stadion op te knappen. Van die lening is 7,9 miljoen euro nog altijd niet terugbetaald.

Voor het nieuwe stadion vraagt Feyenoord een groter offer: of de stad garant wil staan voor een lening van 160 miljoen euro en daarnaast 35 miljoen wil overmaken voor de aankoop van de grond onder het nieuwe complex. Daar komt nog een investering in de omliggende infrastructuur bij, zoals toegangswegen, een nieuwe metrolijn of een treinstation.

Je moet het maar durven, zo’n wensenlijstje inleveren op het stadhuis in tijden van crisis. Waarom wil Feyenoord eigenlijk zo graag een nieuw stadion? De oude Kuip is toch het mooiste stadion van Nederland? Dat kan zo wezen, zegt Feyenoord, maar De Kuip is inmiddels 76 jaar oud en voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd, vooral in commercieel opzicht. De constructie van De Kuip kan, blijkt uit een rapport van tno uit 2005, nog zeker vijftig jaar mee. Maar het betaald voetbal is in de afgelopen dertig jaar een branche geworden waarin sportief succes vooral gekoppeld is aan de hoogte van de begroting.

Een nieuw en groter stadion betekent meer stoeltjes, hogere kaartverkoop, en vooral meer en luxere skyboxen en businessruimten om te verhuren. Daarin kunnen sponsors, investeerders en hotemetoten dineren, met een fles bubbels binnen handbereik naar de wedstrijd kijken en na afloop nog wat voetballers de hand schudden. Dat brengt flink extra geld in het laatje, nodig om van Feyenoord weer een topclub te maken, zegt de Feyenoord-directie in een filmpje op de promosite ­hetnieuwestadion.nl. ‘Dat je jaarlijks om de titel meespeelt hoort bij Feyenoord, en die kansen zijn tientallen malen groter met een nieuw stadion.’ Verder belooft Feyenoord dat in het nieuwe stadion weer grote popconcerten komen. Ook een nieuw trainingscomplex en sportvelden voor amateurclub SC Feyenoord zijn onderdeel van het stadionplan.

Maar kloppen de argumenten? Presteert een club beter in een nieuw stadion? Alleen al tussen 1994 en 2000 betrokken elf clubs een nieuw stadion. Eindigden zij in de tien jaar na de nieuwbouw hoger op de ranglijst dan in de laatste tien jaar in het oude stadion? Nee. Van die elf clubs met nieuwbouw presteerden er vijf (onder meer Heerenveen en Willem II) beter. Maar vijf andere, waaronder Ajax en FC Twente, eindigden gemiddeld juist lager. Van een nieuw stadion ga je dus niet beter voetballen.

En die popconcerten die Feyenoord naar het nieuwe stadion wil halen? De kans dat die er komen lijkt klein. Alleen al op een vierkante kilometer in Amsterdam-Zuidoost zijn in vijftien jaar tijd de Amsterdam Arena, de Heineken Music Hall en de Ziggo Dome verrezen. Mojo Concerts, de grootste concertpromotor van Nederland, heeft aandelen in die laatste twee zalen en in de Gelredome. Alleen voor de wereldsterren is een extra megastadion ­misschien een alternatief. Maar zo vaak komen de Madonna’s en Robbie Williamsen niet naar Nederland.

Melkkoe

In het businessplan leggen Feyenoord en Volker Wessels uit hoe het allemaal betaald moet worden. De investering van 360 miljoen verdient zichzelf in dertig jaar terug. Belangrijkste melkkoeien zijn de businessseats en -units. De verhuur daarvan moet 33 miljoen per jaar opleveren. Met catering wil het stadion nog eens 18,5 miljoen euro verdienen. Plus nog wat ­opbrengsten uit sponsoring, rondleidingen en andere activiteiten. De totale jaarlijkse inkomsten prognosticeert de club op 61,7 miljoen. Dat scenario noemt Feyenoord-directeur Eric Gudde ‘pessimistisch-realistisch’. Gudde haalt in hetzelfde internetfilmpje voorbeelden uit heel Europa aan. Hij vloog onder meer naar Engeland, Duitsland en Portugal om de stadions van Arsenal, Manchester City, Schalke 04 en Benfica te bekijken. Mooie arena’s, maar wel van clubs die spelen in competities waar meer geld in omgaat dankzij grotere sponsors en vettere tv-contracten.

In Nederland staat maar één stadion waar de cijfers die Feyenoord en Volker Wessels gebruiken aan zijn te toetsen: de Amsterdam Arena, thuishaven van Ajax, de club met de hoogste begroting in de eredivisie. Het Amsterdamse stadion weigert een financieel jaarverslag toe te sturen, maar uit de jaarcijfers van het beursgenoteerde Ajax is toch wat informatie te halen. Zo verdiende Ajax in het seizoen 2011-2012 met 25 wedstrijden 10,2 miljoen euro aan de verhuur van businessseats en skyboxen. De Ajax-wedstrijden vormen zo’n 75 procent van de grote activiteiten in de Arena. Gesteld dat de vier interlands, vier concerten en drie andere grote evenementen van dat jaar ook nog eens vijf miljoen opleverden aan huurinkomsten, dan is dat nog altijd niet de helft van de 33 miljoen die Feyenoord denkt te gaan verdienen.

Volgens het wel openbare duurzaamheidsverslag draaide de Amsterdam Arena de laatste jaren een omzet van zo’n dertig miljoen euro. Minder dan de helft dus van de 61,7 miljoen waar Feyenoord op hoopt. De exploitatiekosten zijn ongeveer gelijk. Daardoor rekent Feyenoord op een jaarlijkse winst in het nieuwe stadion van 32,9 miljoen, waar de Arena niet veel meer dan één of twee miljoen euro winst per jaar maakt. Wat Feyenoord ‘pessimistisch-realistisch’ noemt, lijkt in feite te grenzen aan het onmogelijke.

Nu kun je een voetbalclub als Feyenoord een beetje opportunisme niet kwalijk nemen. Ook als de zonnige toekomstscenario’s op het glimmende papier van het businessplan niet helemaal uitkomen, zullen de inkomsten altijd hoger liggen dan in het huidige stadion. En als de gemeente toch garant staat, gaan die extra centen mooi naar de clubkas.

Maar Feyenoord wordt niet de eigenaar van de nieuwe voetbaltempel. Bouwbedrijf Volker Wessels, Feyenoord en andere investeerders richten een nieuw bedrijf op, Het Nieuwe Stadion NV, dat het voetbalpaleis gaat bouwen en daarna dertig jaar exploiteren. Op zich niet erg; Feyenoord is nu ook geen baas in eigen huis. De profclub huurt De Kuip van de huidige Stadion NV voor vier miljoen euro per jaar. Feyenoord mag dan tijdens wedstrijden businessseats en skyboxen verhuren. Dat levert de club naar schatting – in het jaarverslag splitst Feyenoord de inkomsten uit merchandising en verhuur van commerciële ruimtes niet uit – zo’n acht tot tien miljoen euro op.

In de nieuwe situatie betaalt Feyenoord straks geen huur voor het stadion. Maar daar staat tegenover dat ook de inkomsten uit de verhuur van de businessseats en skyboxen niet naar Feyenoord gaan, maar naar Het Nieuwe Stadion NV. In de nieuwe situatie zou Feyenoord er dus zelfs op achteruit gaan: vier miljoen minder huur te betalen, maar acht miljoen aan misgelopen inkomsten. Dat is natuurlijk niet de bedoeling, en dus heeft Het Nieuwe Stadion NV een list verzonnen. Om het verlies voor de club te compenseren betaalt Het Nieuwe Stadion NV Feyenoord een jaarlijkse ‘contentvergoeding’. Een constructie die in elk geval in het Nederlandse voetbal uniek is. Waar het op neerkomt, is dat Het Nieuwe Stadion voetbalclub ­Feyenoord betaalt voor het vertonen van z’n voetbalkunsten. Het vaste bedrag van die contentvergoeding is 4,5 miljoen euro, zodat Feyenoord er in ieder geval niet op áchteruit gaat. Om erop vóóruit te gaan moet ook de variabele contentvergoeding worden verdiend, een bedrag tussen de vier en zes miljoen euro in de eerste paar jaar. Maar dat wordt alleen uitbetaald als de inkomsten van het stadion dat toelaten. Gezien de wel erg optimistische cijfers is het onzeker of dat er ooit van komt.

De vrienden van Feyenoord

Al die extra stoeltjes, chique skyboxen en pluchen businessseats die Feyenoord zo hard nodig heeft om ‘jaarlijks om de landstitel mee te spelen’, worden dus gebouwd voor de portemonnee van Het Nieuwe Stadion NV, en niet voor ­Feyenoord. Wie daar beter van wordt? In elk geval Volker Wessels. Dat wordt straks als mede-eigenaar van Het Nieuwe Stadion zowel opdrachtgever als aannemer bij de bouw. Met de bouwpet op kan het een factuur schrijven, die het met de opdrachtgeverpet op aan zichzelf betaalt met geld waarvoor de gemeente Rotterdam voor 160 miljoen euro garant staat.

Hoewel er nog geen ontwerp is, staat vast dat het stadion 361,9 miljoen euro gaat kosten. De kale bouwprijs bedraagt 235 miljoen euro, de rest gaat op aan het kopen van grond (35 miljoen), rentelasten voor de financiering (29 miljoen), honoraria voor adviseurs (14 miljoen) en nog wat kleinere posten. Ter vergelijking: de kale bouwkosten voor de Amsterdam Arena bedroegen in 1996 na een kostenoverschrijding zo’n 250 miljoen gulden, omgerekend naar prijzen van nu is dat 159 miljoen euro. Als Volker Wessels z’n best doet de kosten te drukken, kan het de eigen winstmarges flink opschroeven en al goed aan het stadion verdienen voordat er één bal is getrapt. Ook architecten, bouwkundigen en andere adviseurs weten al dat ze veertien miljoen euro mogen verdelen.

Hetzelfde geldt in mindere mate voor andere investeerders. Om de bouw te financieren heeft Het Nieuwe Stadion bedrijven om zich heen verzameld die willen investeren in het stadion. In ruil daarvoor krijgen ze contracten. Want voor de lichtmasten is straks een energieleverancier nodig, de tap moet gevuld met bier en ook de stadionstoeltjes, grasmatten en bewakingscamera’s moeten worden aangeschaft. Die leveranciers zijn geen filantropische instellingen met een rood-wit Feyenoord-hart, maar commerciële bedrijven die hun goede geld niet in een project steken zonder zeker te weten dat ze hun inleg op termijn met een leuk rendement terugkrijgen. Bijkomend pijnpunt: bedrijven die niet hoeven te concurreren met andere zullen volgens economische wetmatigheden ook niet de goedkoopste zijn.

Al met al is het een wonderlijke onder­neming. Feyenoord wil een peperduur nieuw stadion, waarvan het nog maar de vraag is of de club er zelf beter van wordt. Waarom zou het dat doen? Feyenoord laat weten het volste vertrouwen te hebben in de businesscase en de contentvergoeding juist te zien als extra inkomenszekerheid.

Een andere verklaring zou de rol van de investeerders kunnen zijn, die sinds 2010 49 procent van de Feyenoord-aandelen in handen hebben. Zij behoedden de club destijds voor een faillissement door er dertig miljoen euro in te steken. De geldschieters hebben zich verenigd in de ‘Vrienden van Feyenoord’. Maar deze vrienden zijn erg gesteld op hun privacy en houden de namen van de investeerders geheim. Het is dus ook geheim of er tussen die ‘vrienden’ misschien eigenaren van bedrijven zitten die financiële belangen hebben bij de bouw van een nieuw stadion.

Hetzelfde geldt voor de voorzitter van de raad van commissarissen van Feyenoord. Dick van Well is oud-topman van bouwonderneming Dura Vermeer. Niet het bedrijf dat het nieuwe stadion gaat bouwen, maar met zijn contacten in de bouwbranche zal de president-commissaris ook niet de eerste zijn die op de rem trapt bij de plannenmakerij voor een nieuw stadion.

Filippijnen

En dan is er nog een speler met een merkwaardige achtergrond in het spel. Op de voorkant van het boek waarin Feyenoord de stadion­ambitie toelicht, prijkt de naam van projectontwikkelaar Erasmus Development, een bedrijf van tandarts en zakenman Wim van der Torre. Ziet er betrouwbaar uit, ook omdat het bedrijf het logo van de Erasmus Universiteit gebruikt. Volgens Feyenoord gaat de firma bij de bouw hand- en spandiensten verlenen aan Volker Wessels en helpen met zoeken naar investeerders.

Maar even doorzoeken leert dat deze ontwikkelaars geen enkele band met de universiteit hebben. Op de website prijst het bedrijf zich aan als ‘uw teamspeler voor de ontwikkeling van vastgoed’, met ‘specialistische kennis van zorgvastgoed’. Uit het portfolio op de site blijkt dat die specialistische kennis bestaat uit het bouwen van negen tandartspraktijken. ‘Zorgvastgoed is een uitstekende belegging’, meldt de site. Want ‘zorgverleners zijn uitstekende huurders’. Erasmus Development kan dat weten, want wat blijkt uit Kamer van Koophandel-stukken: de huurder van die tandartspraktijken was Van der Torre zelf, met zijn firma Sanasmile BV.

Sanasmile was een keten van tandartsen en mondhygiënisten met een niet zo goede naam. Het werk werd veelal uitbesteed aan slecht Nederlands sprekende buitenlandse tandartsen. Op consumentensites zijn klachten te vinden over onduidelijke rekeningen en slechte of onnodige ingrepen. Sanasmile is inmiddels verkocht.

Een tandarts met ondernemingszin die in het vastgoed springt, op zich is daar niets mis mee. Maar of het nou Feyenoords gedroomde ‘teamspeler voor ontwikkeling van vastgoed’ is? Het lijntje van Erasmus Development loopt verder. Helemaal naar de Filippijnen. Daar heeft Van der Torre het bedrijf Capitol Horizon opgericht, samen met de Filippijnse zakenvrouw Becky Garcia en de Nederlandse architect Roberto Meyer. En laat dat nu de architect zijn die is aangedragen om een ontwerp te tekenen voor het nieuwe stadion.

Op de website laat Capitol Horizon zich onder ‘endorsements’ warm aanbevelen door Imelda Marcos, de weduwe van oud-dictator Ferdinand Marcos, met wie Van der Torre, Meyer en Garcia poseren op een foto in een Filippijns societyblad. Dat de ondernemers achter Capitol Horizon er wel meer dubieuze contacten op nahouden, blijkt uit een verslag van Becky Garcia uit The Manila Times van 13 november 2009. Ze beschrijft hoe ze met haar Filippijnse gasten een rondvaart maakt door de Amsterdamse grachten waarbij Wim van der Torre optreedt als gids. Daarna schuift het gezelschap in Rotterdam aan voor een dineetje dat wordt aangeboden door ‘goede vriend’ Theo Cranendonk, een Nederlandse wapenhandelaar die in 1999 in Italië tot elf jaar cel werd veroordeeld voor het leveren van bazooka’s aan maffia­clan ‘Ndrangheta, maar wist te ontsnappen. Vorig jaar werd hem door de Nederlandse rechter alsnog vijf jaar gevangenisstraf opgelegd.

Op de website van Capitol Horizon zijn drie bouwprojecten van architect Meyer uitgelicht: de ‘schoen’ van ing aan de Zuidas, kantoor­toren Nieuw Babylon in Den Haag, en ­Feyenoord Stadion De Kuip. Met dat laatste wordt bedoeld: Het Nieuwe Stadion. ‘A joint operation ­between the local government of Rotterdam, the current stadium and football club Feyenoord. A total of 400.000m2 between 2016-2035: Stadium training facilities 110.000m, convention center en offices 37.500m2, Restaurants and Hotel facilities and Leisure 29.500m2, Schools 45.000m2, Non commercial sport facilities 11.000m2, commercial sport facilities 14.000m2, Retail 53.000m2 and apartments 100.000m2.’

Pardon? Een gezamenlijk project met de gemeente? Daarover moet de gemeenteraad toch nog een besluit nemen? En honderdduizend vierkante meter aan appartementen? Hotels, winkels? In het concept van Feyenoord gaat het alleen om een stadion met allerlei sportfaciliteiten eromheen. Maar blijkbaar heeft Erasmus Development met z’n Filippijnse dependance Capitol Horizon andere plannen. En dat is precies waar een laatste groep betrokkenen bang voor is: de aandeelhouders van het huidige stadion De Kuip.

Sterfhuis

Stadion Feijenoord, met een ij, zoals De Kuip officieel heet, is een gemeentelijk monument. Opgeleverd in 1937, ontworpen door Leendert van der Vlugt, die ook architect was van de Van Nelle-fabriek. De bouw werd in de jaren dertig mogelijk gemaakt door de uitgifte van aandelen, als een vroege vorm van crowdfunding. Aandeelhouders hebben hun leven lang recht op een zitplaats in De Kuip. 51 procent van de aandelen is nu in handen van de aan Feyenoord gelieerde amateurvoetbalclub SC Feyenoord. De andere 49 procent is in bezit van particulieren.

In Feyenoords nieuwbouwplannen is weinig terug te vinden over wat er met de oude Kuip moet gebeuren. Het is een monument, en er moet gekeken worden naar herbestemming. Dat is het wel zo’n beetje.

Maar dat is niet het hele verhaal. In een eerdere versie van de stadionplannen, die korte tijd op internet stond, werd een aantal opties verder uitgewerkt. Een daarvan luidt: ‘Sloop. Bij sloop van De Kuip ontstaat er een uniek ontwikkelingspotentieel voor de Stadiondriehoek (…) Er is plaats voor een hoogwaardig stedelijk programma met woningen, kantoren, hotels en grootschalige retail.’ Aha.

En dus is er woede en ongerustheid bij de particuliere aandeelhouders van De Kuip, waarvan velen hun aandeel erfden van vader of opa, die in 1937 meebetaalden aan de bouw. Zij vrezen voor een sterfhuisconstructie, waarmee hun aandelen (die tot voor kort verhandeld werden voor zo’n zesduizend euro per stuk) in één klap waardeloos worden. Die angst is terecht, want stadiondirecteur Jan van Merwijk, die – zou je zeggen – betaald wordt om de belangen van De Kuip te behartigen, is groot voorstander van nieuwbouw. Ook de meerderheidsaandeelhouder, amateurclub SC Feyenoord, is voor nieuwbouw. Zij krijgen in het plan een mooie nieuwe accommodatie.

Groepsdenken

De constructies zijn ingewikkeld en er lopen veel belangen door elkaar. Maar waar het stadion­sprookje in Rotterdam-Zuid in feite op neerkomt, is dit: Feyenoord schreeuwt om een nieuw stadion. Hoewel de feiten iets anders zeggen, meent Feyenoord dat dat nodig is om een topclub te worden. Hoe het stadion eruit gaat zien, weet niemand, wel dat het 360 miljoen kost. Feyenoord heeft dat geld niet, dus vraagt het investeerders en de gemeente om bij te springen. Het hele project biedt vooral het bouwbedrijf en investeerders aardige winstperspectieven, ook als het extreem positieve toekomstscenario uit de businesscase niet helemaal uitkomt. Gaat het mis, dan wordt de garantie van de gemeente aangesproken. En als de gemeente daarvoor het geld niet heeft, dan ligt er onder het gemeentelijk monument De Kuip nog een mooi stuk grond om dure woningen, winkels en hotels op te bouwen.

Waar Feyenoord de gemeente eigenlijk om vraagt, is een bijdrage aan een groot commercieel vastgoedproject waar een hoop bedrijven rond Feyenoord van kunnen profiteren. Maar goed, Rotterdam moet bezuinigen. Dus de kans dat de politiek met zo’n opportunistisch en duur voorstel instemt, is klein. Toch?

Dat blijkt anders te liggen. Verantwoordelijk wethouder Antoinette Laan (Sport, vvd) liet zich voor de camera van RTV Rijnmond op de nieuwjaarsreceptie van Feyenoord al ontvallen: ‘Als stad Rotterdam verdienen we een nieuw stadion, dat heb ik altijd gezegd, ik denk dat Rotterdam na 75 jaar Kuip toe is aan een nieuw stadion.’ Burgemeester Aboutaleb (pvda) hield zich lang op de vlakte, totdat twee weken geleden een e-mail uitlekte.

Het college van b. en w. was ‘de hei’ op geweest om te praten over de financiën van volgend jaar, en concludeerde dat ‘de lange termijn investeringsplanning financiële ruimte biedt aan de ontwikkeling van het nieuwe stadion’. Aboutaleb zei daarop tegen RTV Rijnmond: ‘Het college heeft het gevoel dat een nieuw stadion een nieuwe economische dynamiek zal geven voor de stad, nieuwe ontwikkeling mogelijk zal maken, en ook een nieuw icoon zal zijn, om ervoor te zorgen dat Rotterdam in een aantal opzichten in de lead blijft.’ Hij vergelijkt een nieuw stadion met de aanleg van de Nieuwe Waterweg en de Erasmusbrug, waar ooit ook veel weerstand tegen was.

De definitieve beslissing of de gemeente de garantstelling verleent, en daarmee de bouw van een nieuw stadion mogelijk maakt, ligt bij de gemeenteraad. En daar neemt de druk nu toe. Feyenoord probeert de besluitvorming er nog voor de zomer door te drukken. De coalitiepartijen (vvd, pvda, cda en d66) willen, zolang een aantal opgevraagde extra onderzoeken naar de bouwplannen nog niet is afgerond, weinig kwijt.

Ronald Schneider is fractievoorzitter van de grootste oppositiepartij, Leefbaar Rotterdam. Wat gebeurt, zegt hij, is dat er een soort groepsdenken ontstaat. ‘Veel mensen hebben zich al ingegraven in hun standpunt. De directie van Feyenoord heeft zich er zo aan gecommitteerd dat ze het niet meer kunnen maken voor de buitenwereld en zichzelf om er nog op terug te komen. Ook de wethouder heeft zich eraan verbonden, zelfs nu blijkt dat er een goede renovatievariant is. Ze zou gezichtsverlies lijden als ze nog van de rijdende trein af zou springen. Dat zijn emotionele, niet-rationele dingen. Dat is hoe mensen in elkaar zitten.’

Schneider vreest de duur van de overeenkomst met het stadion. De investering heeft een looptijd van dertig jaar. Niemand weet hoe de voetbalwereld er dan uitziet. Dertig jaar geleden waren de omzetten in het voetbal nog geen tiende van wat ze nu zijn. Maar die enorme groei drijft op een grote berg schulden. ‘Dat hebben we ook in het vastgoed gezien. Zo’n bubbel moet een keer barsten. Er is een goede kans dat dat tussen nu en dertig jaar gebeurt.’

Om de plannen erdoor te drukken, worden in de politiek andere argumenten aangevoerd. ‘Ik noem dat de magie van beton’, zegt Schneider. ‘Bijvoorbeeld het idee dat als er zo’n nieuw stadion komt, mensen allemaal gaan sporten, obesitas verdwijnt, slechte wijken weer opkrabbelen, en dat allemaal door een blok beton.’

Voor dit soort plannen maakt de gemeente ‘maatschappelijke kosten-baten-analyses’. ‘Weet je hoe dat gaat? Dan wordt er letterlijk een passerpunt op de plek van het nieuwe stadion gezet, een cirkel getrokken, en dan verwachten ze dat de woz-waardes van woningen binnen die cirkel significant stijgen. Dan turven ze het aantal woningen maal wat ze denken dat de stijging van de woz-waarde zal zijn, en dan heb je weer een maatschappelijk plusje.’

Schneider hoopt dat de gemeenteraad, en ook de coalitiepartijen, hun gezond verstand gebruiken. ‘Kijk gewoon naar: is een nieuw stadion levensvatbaar te exploiteren? Zo niet, dan moet je het niet doen. Het is niet zo ingewikkeld. Tenzij… je gelooft in de magische effecten van beton. Als je daarin gelooft, dan komt dat stadion er altijd.’

Door Bram Logger, 13 juni 2013
De Groene Amsterdammer

[Demosthenes]

Heb veel bewondering voor de slimme pr-campagne en lobby richting EU, niet alleen door Rotterdam en de KNVB. De EU zal gaan blaffen, maar bijten? Rotterdam neemt veel risico, uiteindelijk is er een exploitatietekort (gaan politici vanuit, ongeacht wat ze zeggen) zal Rotterdam aangesproken worden, maar tegen die tijd gaat het economisch weer goed met Nederland, is er geld genoeg, zo kun je de strategie samenvatten.

De druk op de gemeenteraad wordt steeds groter. Wie durft?

[Duke]

Wie durft nee te zeggen, bedoel je?

[Marillion]

Dit stuk geeft in ieder geval te denken over die zogenaamde vrienden van Feyenoord die in de afgelopen periode, uiteraard volledig in het belang van de club, geld beschikbaar hebben gesteld om de club te redden. Bij nadere inspectie kon wel eens blijken dat het voornamelijk in belang van die mensen zelf was.

Als de bedragen in dit stuk kloppen snap ik er niets van dat er niet meer protest is. Ieder weldenkend mens kan dan toch inschatten dat dit luchtfietserij 2.0 is? De verwachte inkomsten zijn absoluut niet realistisch. En er moeten bakken met geld worden vrijgemaakt voor een stadion waar niet eens een concreet ontwerp voor beschikbaar is.

[Demosthenes]

Wie durft nee te zeggen, bedoel je?

of Wie durft "Ja" te zeggen; bij de bouw van de Kuip waren er ook veel tegenstanders (was crisis), maar wie toen "Ja", durfde te zeggen, had het "bij het juiste eind', dat argument wordt nu ook gebruikt. Staat het stadion er, gaat het financieel helemaal mis, zal dan iemand het stadion willen afbreken? Denkende politici zullen zich wel drie keer bedenken voordat ze ermee instemmen, maar denken de politici?

[wimpey]

Die politici denken dan dat de grond onder het stadion flink wat waard is.

[Demosthenes]

http://www.nrc.nl/nieuws/2013/06/24/nie ... goedkoper/

[InnerHarbour]

Komt er nu een dak op.............

[Marillion]

Ja, da's wel een leuk grapje als er echt een dak op komt.

[mattie]

op Twitter doet de ronde dat Pelle naar Zenit gaat

[gaizka]

Ik las het net, zou om een bedrag van € 5 miljoen gaan. Zou wel een werelddeel, zeker als van Geel er nog meer uit weet te halen aan de onderhandelingstafel. Als Feyenoord zijnde zou ik hem echter houden, prima spits voor dit elftal. Of Dirk Kuyt moet al terug willen keren...?

[Dubbel]

'Zenit komt in zoektocht naar nieuwe spits uit bij Pellè'
Dinsdag, 25 juni 2013 om 19:43
Zenit Sint-Petersburg is op zoek naar een nieuwe goaltjesdief en werd al in verband gebracht met Wilfried Bony. De aanvaller van Vitesse lijkt echter niet de enige spits uit de Eredivisie te zijn die in beeld is bij Zenit: volgens Life Sports overwegen de Russen om een bod uit te brengen op Graziano Pellè van Feyenoord. Zijn zaakwaarnemer zou de interesse hebben bevestigd.

Stefano Castagna wordt geciteerd door het Russische medium: "Er zijn een paar clubs die naar Graziano hebben geïnformeerd, maar Zenit is het meest serieus", zou de belangenbehartiger hebben gezegd. "Graziano staat ervoor open om Nederland te verlaten en wil graag naar een topclub die ieder jaar in de Champions League speelt. Ik denk dat er binnenkort meer duidelijk zal worden."
Zenit is druk op zoek naar een concurrent voor Alexander Kerzhakov, omdat Alexander Bukharov niet goed presteert. De aanvaller werd in 2010 voor twaalf miljoen euro overgenomen van Rubin Kazan, maar maakte in het afgelopen seizoen slechts een competitietreffer. Pellè deed het in zijn eerste jaar bij Feyenoord een stuk beter en maakte 27 doelpunten in 29 competitiewedstrijden.
De 27-jarige Italiaan werd in eerste instantie gehuurd door Feyenoord, maar de Rotterdammers slaagden er in de tweede seizoenshelft van het afgelopen voetbaljaar in om Pellè definitief over te nemen van Parma. Pellè tekende in januari een vierjarig contract in De Kuip en Zenit zou er vijf miljoen euro voor overhebben om deze verbintenis af te kopen.

[Jöhnk]

Mag je twee transfers per periode maken?

[Khraa]

Lol, zaakwaarnemers zijn natuurlijk de meest onbetrouwbare bron van informatie als het hierom gaat. Zelfs Johan Derksen vertrouw ik meer.

[Duke]

Dit is toch een nieuw seizoen?

[Jöhnk]

Ja, maar hij was toch gehuurd? Ik dacht dat hij per 1 juli getransfereerd werd naar Feyenoord.

[Cruijff]

Volgens mij in januari. Er werd in de winterstop immers gesproken over een contract van 4,5 jaar dat Pellè toen overeen zou zijn gekomen met Feyenoord.

[Duke]

Pellè tekende in januari een vierjarig contract in De Kuip en Zenit zou er vijf miljoen euro voor overhebben om deze verbintenis af te kopen.

Maar die verkopen ze natuurlijk nóóit!

[wimpey]

Feyenoord polst Miyaichi en Assaidi
Feyenoord wil deze maand nog twee spelers aan de selectie toevoegen. Trainer Ronald Koeman heeft nog behoefte aan een nieuwe buitenspeler en wil ook dolgraag nog een extra centrumspits. Technisch directeur Martin van Geel polste voor de eerste vacature inmiddels Oussama Assaidi (Liverpool) en Ryo Miyaichi (Arsenal), zo meldt AD Sportwereld. Dat zal in eerste instantie alleen kunnen gebeuren via een financieel gunstige huurconstructie. Pas als Feyenoord zelf een voetballer voor vele miljoenen verkoopt, mag Koeman rekenen op de aankoop van een speler. Dan zal hij waarschijnlijk ook snel een extra spits verwelkomen voor het geval Graziano Pellè eens geschorst of geblesseerd is.

--> deze jongens hadden ook voor Ajax kunnen spelen. En zouden dan wellicht vanaf een stap vooruit hebben kunnen doen, i.p.v. 3 terug, zoals nu...

[Yopi]

Maar kloppen de argumenten? Presteert een club beter in een nieuw stadion? Alleen al tussen 1994 en 2000 betrokken elf clubs een nieuw stadion. Eindigden zij in de tien jaar na de nieuwbouw hoger op de ranglijst dan in de laatste tien jaar in het oude stadion? Nee. Van die elf clubs met nieuwbouw presteerden er vijf (onder meer Heerenveen en Willem II) beter. Maar vijf andere, waaronder Ajax en FC Twente, eindigden gemiddeld juist lager. Van een nieuw stadion ga je dus niet beter voetballen.

Wat een onzin, zeg. Op welke plek zouden we staan als we in De Meer waren gebleven?
Nog los van het feit dat hoog/hoger eindigen op de ranglijst niet hetzelfde is als goed/beter voetballen.

[peter]

deze jongens hadden ook voor Ajax kunnen spelen. En zouden dan wellicht vanaf een stap vooruit hebben kunnen doen, i.p.v. 3 terug, zoals nu...

Bizar he. Zo'n Miyachi speelde in 2010/2011 een aardig half jaartje bij Feyenoord en ging vervolgens maar weer terug. Weer een halfjaartje bij de reserves gebivakkeerd en toen naar Bolton. En afgelopen seizoen heeft 'ie de bank warm gehouden bij Wigan. Al met al 16 potjes gespeeld (waarvan 't gros als invaller) sinds de zomer van 2011. Dan vind je voetballen gewoon niet zo leuk, hoor.

[Cruijff]

Heeft denk ik ook met een stukje bescheidenheid te maken. Zo'n onderdanige Aziaat accepteert een rol op het tweede en derde plan in het grote voetballand Engeland. Jammer, want er lopen heel wat slechtere spelers in zowel de PL als de Eredivisie rond.

De column van Nico Dijkshoorn over deze jongen was prachtig: Passeer twee man en je kunt gratis drinken in Rotterdam

[Demosthenes]

'Martins Indi gaf aan geen rugnummer te willen'

Bruno Martins Indi aast op een vertrek. Hij zou zelfs al hebben aangegeven geen rugnummer te willen. Dat meldt Voetbal International.

Trainer Ronald Koeman wil een gesprek met de Feyenoord-verdediger, die het niet ziet zitten om linksback te spelen. "Maar tot op heden heeft zich voor Bruno geen club gemeld", laat de oefenmeester duidelijk weten aan het weekblad. "We wachten gewoon af tot hij terug is en dan zien we het wel."
"Alleen lijkt het me duidelijk dat Feyenoord wel wil weten waar het aan toe is en ik ook. Als we volgende week compleet zijn, gaan we werken aan het elftal en is het prettig als je weet over wie je kunt beschikken."

http://sport.headlines.nl/nieuws/3/1900027/

Toch niet altijd zo'n gelukkige familie?

[elliquido]

Hoorde net op de radio de reclame van feijenoord en haar open dag.

" wat hoor ik daar, een vogel, een vliegtuig, nee de feijenoordhelicopter met de nieuwe spelers"

Ik vroeg me af welke?

[Demosthenes]

Feyenoord is in afwachting van een beslissing over het nieuwe stadion dat er moet komen. De gemeenteraad beslist donderdag over de gevraagde garantstelling van 165 miljoen euro.

Het blijft voorlopig gissen naar de uitkomst van het overleg van donderdag, schrijft het Algemeen Dagblad. CDA en VVD zijn voor, PVDA is ook positief gestemd, Leefbaar Rotterdam twijfelt openlijk en GroenLinks is tegen. Het betekent dat D66 weleens een cruciale rol kan gaan spelen.

Een bezettingsgraad van 95 procent zou voor Feyenoord nodig zijn om de vaste lasten te kunnen betalen. Algemeen directeur Eric Gudde maakt zich daar echter geen enkele zorgen over, hij is meer bezig met de invloed van de economie op de luxe business units.

“Dan moet de Nederlandse economie in 2015 toch wel uit het dal kruipen”, zegt Gudde. “Dat het economisch beroerd blijft gaan is de grootste risico-factor. Ik maak me geen zorgen om de supporters, maar we moeten een grote stap zetten op de zakelijke markt. Als al die bedrijven failliet gaan hebben we natuurlijk wel een probleem.”

http://sport.headlines.nl/nieuws/3/1919024/

59.850 toeschouwers gemiddeld voor Feyenoord? (95% van 63.000) lijkt mij lastiger te bereiken dan goedkeuring voor de bouw van het stadion van de gemeenteraad. Feyenoord geeft iedere wedstrijd honderden kaarten weg (laatste thuiswedstrijd was er in ieder geval één vereniging uit Vlaardingen met 200 gratis kaarten) en ik neem aan dat die 95% gaat om betalende toeschouwers (het uitvak zal zelden vol zitten!)