PSV

[Jöhnk]

@zeux: maar op die manier was het voorstel natuurlijk nooit door de gemeenteraad gekomen. Ik weet ook niet of dat mag, hoor.

[zeux]

@zeux: maar op die manier was het voorstel natuurlijk nooit door de gemeenteraad gekomen. Ik weet ook niet of dat mag, hoor.

Nee, weet ik dus ook niet. Maar bij clubs als MVV, Fortuna, Emmen en volgens mij ook Vitesse is dat in het verleden toch wel gebeurd?

En inderdaad, dat bedrag was er nooit doorheen gekomen.

[Baseman]

Hoezo voorbarige conclusies...
De gemeente heeft als reactie een keurige verklaring afgegeven:

De gemeente Eindhoven heeft donderdagmorgen een verklaring aangegeven waarin het stelt de voorlopige beslissing van de Europese Commissie omtrent de vermeende staatssteun van de gemeente aan PSV aan te vechten.

De verklaring:
De gemeente Eindhoven juicht het toe dat oneigenlijke steun aan voetbalclubs wordt aangepakt. Uiteraard verleent de gemeente ten volle haar medewerking aan fair play. Maar de gemeente is er nog steeds van overtuigd dat bij de PSV-deal geen sprake is van staatssteun. Daarom gaat de gemeente het besluit van de Europese Commissie van 7 maart 2013 aanvechten. De Europese Commissie heeft laten weten dat de PSV-deal staatssteun is, dat er twijfel bestaat over de verenigbaarheid van de deal met het Europese recht en dat gaat onderzoeken.

De gemeente is zeer verbaasd dat de Europese Commissie in deze fase van de procedure, voordat het onderzoek gestart is, al de conclusie trekt dat er sprake is van staatssteun. De gemeente heeft de Europese Commissie in 2011 al uitgelegd dat de prijs voor de grond marktconform was. Om daarvan zeker te zijn, heeft de gemeente juist een onafhankelijke taxateur de grondtransactie laten waarderen, volgens de richtlijnen die de Europese Commissie geeft in de “Mededeling van de Commissie betreffende staatssteunelementen bij de verkoop van gronden en gebouwen door openbare instanties”. De gemeente vindt het besluit en de werkwijze van de Europese Commissie prematuur, juridisch niet juist en onzorgvuldig. De gemeente ziet zich dan ook genoodzaakt om beroep in te stellen bij het Gerecht in Luxemburg. Na een radiostilte van ruim anderhalf jaar van de zijde van de Europese Commissie, blijkt dat de Europese Commissie in haar besluit van 7 maart 2013 aanvullende vragen en een extra eis stelt: zij meent dat zelfs al zou de transactie overeenkomstig de getaxeerde marktwaarde plaatsvinden, de gemeente ook het voornemen moet hebben om op de transactie winst te maken. Dit laatste is niet in lijn met de geldende rechtspraak en de richtlijnen over grondtransacties. Winstgevendheid is niet relevant. Het gaat om de vraag of er een marktconforme prijs is betaald.

Belachelijk natuurlijk dat de EC ten eerste al een voorbarige conclusie heeft getrokken en ten tweede deze in de openbaarheid brengt.

[zeux]

Yes, MVV, even als voorbeeldje:

http://www.voetbalprimeur.nl/nieuws/ite ... huldenlast

[Yopi]

- wij zijn geen commerciële instantie, dus we mogen ook niet als zodanig beoordeeld worden.

Het staat een marktpartij vrij om een te hoge prijs te betalen voor onbruikbare grond. Slim is het niet, maar het mag. De Gemeente Eindhoven wordt dus juist níet beoordeeld als 'commerciële instantie' (=bedrijf).

[Baseman]

Spanje, Italie, Portugal, Engeland?
Maar topclubs die al vele jaren op grote schaal goochelen met enorme bedragen worden natuurlijk niet aangepakt door de EC.

[zeux]

@Baseman: vanuit welke premisse is de taxatie gedaan? Is gevraagd wat het waard is sls kale bouwgrond? Of is het getaxeerd met de huidige opstallen er op?

Goede kans dat de taxatie als kale bouwgrond klopt. Maar het is er niet kaal.

[zeux]

Spanje, Italie, Portugal, Engeland?
Maar topclubs die al vele jaren op grote schaal goochelen met enorme bedragen worden natuurlijk niet aangepakt door de EC.

Want zij zijn groot, en wij?

[Jöhnk]

@Baseman: vanuit welke premisse is de taxatie gedaan? Is gevraagd wat het waard is sls kale bouwgrond? Of is het getaxeerd met de huidige opstallen er op?

Goede kans dat de taxatie als kale bouwgrond klopt. Maar het is er niet kaal.

Inderdaad. Stel nou dat dit klopt (ik zeg stel, dus niemand hoeft overspannen te reageren), dan heeft die 'onafhankelijke taxateur' toch een foutje gemaakt? Ik begreep trouwens ook dat de onafhankelijke taxateur op grond van slechts één scenario de grond heeft gewaardeerd, terwijl een gevoeligheidsanalyse zeer gebruikelijk is in dit soort gevallen. Blijkbaar had de onafhankelijke taxateur haast.

[Baseman]

vanuit welke premisse is de taxatie gedaan?

De EC zegt dit: De gemeente zou het hebben getaxeerd als bouwgrond, terwijl het bebouwde grond is.
Daarnaast geeft de EC aan dat een particuliere investeerder deze deal nooit gemaakt zou hebben, wat klopt maar niet ter zake doet aangeziende gemeente geen particuliere investeerder is.

Maar nogmaals, de grootste grap is dat de EC de papieren net ontvangen heeft en nu al een voorlopige conclusie heeft getrokken. Daarbij is deze conclusie ook al openbaar gemaakt, wat belachelijk is.

Want zij zijn groot, en wij?

Dat is toch een feit?

[Yopi]

Spanje, Italie, Portugal, Engeland?
Maar topclubs die al vele jaren op grote schaal goochelen met enorme bedragen worden natuurlijk niet aangepakt door de EC.

Niets voor jou, zo PVV-erig doen.

Dit is toch geen verrassing? Geen enkele bank of financieringsmaatschappij wilde erin stappen: niet lucratief genoeg.

[zeux]

Volgens mij Baseman, doe je een taxatie om de reële marktconforme waarde te bepalen. Dan maakt de aard van je organisatie niet uit. Als Eindhoven gewoon 50 miljoen wil geven omdat PSV dat nodig heeft, dan is die taxatie een farce.

Dit soort rechtzaken duren wel wat jaar. Tijd genoeg om te sparen. Jullie hebben vast wel wat op het veld lopen dat deze zomer een beginnetje kan zijn.

(Maher zou ik maar effe niet doen, met zo'n claim boven je hoofd. :-) )

En natuurlijk zijn jullie klein!

[Andi]

Daarnaast geeft de EC aan dat een particuliere investeerder deze deal nooit gemaakt zou hebben, wat klopt maar niet ter zake doet aangeziende gemeente geen particuliere investeerder is.

Dat doet wel ter zake, omdat dat betekent dat de betaalde prijs niet marktconform is.

[Zeeburg]

vanuit welke premisse is de taxatie gedaan?

Maar nogmaals, de grootste grap is dat de EC de papieren net ontvangen heeft en nu al een voorlopige conclusie heeft getrokken. Daarbij is deze conclusie ook al openbaar gemaakt, wat belachelijk is.

Nee, wat je eigenlijk bedoelt is: deze conclusie komt even helemaal niet uit nu.

[Jöhnk]

Is het alleen een grap of ook een vormfout? Hoelang moet de EC zich over een dossier buigen voordat ze er iets over mogen zeggen? Bestaan daar regels over?

[Lionel]

Als ik Brands was zou ik Maher kopen om hem volgend jaar voor een veelvoud te verkopen. En van die winst betaal je dan de gemeente af.

[Thijs]

Precies, goed plan. En als Maher dan z'n been breekt, 100 miljoen euro lenen en op rood zetten bij het Holland Casino. En van de winst (hopelijk, 50% kans natuurlijk) betaal je iedereen af.

[Jöhnk]

Brands had toch beloofd dat Matavz deze zomer 20 miljoen zou opbrengen? Daarmee kom je al een heel eind.

[beelzebub]

Ach PSV ligt nu onder het vergrootglas, maar gemeentesteun is overal wel gebeurd.

Hieronder een oud artikel (2011) uit de Groene Amsterdammer. De gronddeal van PSV zit er nog niet in verwerkt. Het origineel hier: http://www.groene.nl/2011/20/creatief-met-staatssteun

En hieronder vastgelegd voor het nageslacht

Creatief met staatssteun

VOETBAL BETAALD UIT OVERHEIDSSUBSIDIE
De overheid heeft de afgelopen vijftien jaar meer dan een miljard euro bijgedragen aan het betaald voetbal in Nederland. Via sluipwegen en ingewikkelde constructies, want eigenlijk is staatssteun verboden.

BRAM LOGGER


'SAMEN SCOREN IN DE WIJK.' Het optimisme druipt af van het thema dat de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond, de KNVB, en de profclubs hebben bedacht voor hun congres van 9 maart in Enschede. Vijfhonderd gemeenteambtenaren, welzijnswerkers, wethouders en medewerkers van woningcorporaties en voetbalclubs zijn ervoor naar het stadion van FC Twente gekomen. De centrale boodschap: betaald voetbal is niet alleen een spelletje waarbij duurbetaalde profs tegen een bal schoppen. Nee, voetbalclubs hebben ook een belangrijke bindende rol in de samenleving.
In de businessruimte onder de tribunes vertelt een Arnhemse twintiger hoe hij met de steun van zijn favoriete Vitesse-speler tóch een opleiding afmaakte. Vertegenwoordigers van voetbalclubs laten in powerpoint zien wat ze allemaal doen voor de maatschappij: er zijn projecten voor allochtone meisjes, recidiverende hooligans, moeilijk lerende jongeren, obese pubers, gehandicapten en kansarme kinderen in krachtwijken. Studio Sport-presentator Jack van Gelder schnabbelt het programma aan elkaar. Ex-prof Jan van Halst van FC Twente sluit het congres af: 'Wat je bent op het veld, die voorbeeldfunctie, die kun je ook in positieve zin inzetten.' Applaus. Met een biertje in de hand praten de congresgangers nog wat na. Bij de uitgang krijgen ze een glimmende, groene bal cadeau. 'Voetbal voor een betere samenleving', staat erop.


Wat niet alle aanwezigen weten, is dat de wethouders van gemeenten met een betaald-voetbalclub die middag een eigen bijeenkomst hebben. Een verdieping hoger, in hetzelfde stadion, niet toegankelijk voor pers en publiek. De wethouders zitten in hun maag met de betaald-voetbalorganisaties (bvo's in jargon). Keer op keer kloppen ze voor financiële steun aan bij de gemeente. En telkens geven gemeentebestuurders daaraan toe.
Het congres in het FC Twente-stadion is tekenend voor de spagaat waar gemeenten zich in gemanoeuvreerd hebben. Terwijl voetbalbestuurders en welzijnswerkers elkaar en zichzelf op de conferentievloer feliciteren met de goede werken die clubs op sociaal-maatschappelijk gebied verrichten, breken de wethouders zich het hoofd over de wel erg dure banden tussen clubs en gemeenten. Ook aan de zo bejubelde sociale projecten betalen gemeenten mee. Vijfenhalf miljoen in de afgelopen vijftien jaar. Maar dat is nog geen procent van het totaalbedrag van 610 miljoen euro dat gemeenten en provincies in het voetbal staken. Daar komen de landelijke kosten voor de politie-inzet (265 miljoen euro) en de uitgaven van de (publiek bekostigde) NOS aan de uitzendrechten voor de eredivisie (186 miljoen euro) nog bij. Semi-overheidsbedrijven sponsorden de clubs ook nog voor 42 miljoen. Zo is er 1,1 miljard euro gemeenschapsgeld in het voetbal gestoken in vijftien jaar tijd. Hoe konden de euro's ondanks een Europees verbod op staatssteun toch van de gemeente naar de clubkas blijven stromen?




BETAALD-VOETBALCLUBS zijn formeel gewone ondernemingen, maar in de praktijk zijn ze nauwelijks op een winstgevende manier te exploiteren. Stadions zijn duur vastgoed in aanschaf en onderhoud. Het belangrijkste kapitaal staat op het veld. Maar een spits die de ene dag nog vijf doelpunten scoort tegen een topclub kan een dag later zijn been breken en zijn economische waarde verliezen. Om internationaal mee te kunnen doen moeten clubs steeds meer transfer- en loonkosten betalen voor goede voetballers. Het gemiddelde jaarsalaris van een speler in de eredivisie bedraagt 351.000 euro. Daarmee kunnen Nederlandse clubs nog lang niet tippen aan de bedragen die in de Spaanse, Engelse en Italiaanse competities op de loonstrookjes staan.
Het financieel management bij de topclubs is doorgaans zwak. Er wordt begroot en gespendeerd dat het een lieve lust is. John Schuilenburg, partner bij consultancybureau BMC, was als gemeentesecretaris betrokken bij de redding van FC Twente en FC Utrecht en als raadslid in Arnhem bij de problemen rond Vitesse. Schuilenburg kent de psychologie van de voetbalbestuurders: 'In de regel zijn het mensen van naam en faam. Maar op het moment dat ze de bestuurskamer van de club binnenstappen, verliezen ze alle zakelijkheid. Dan is het alleen nog maar emotie.'


Ook de topclubs schromen niet om hun hand op te houden bij de overheid. De gemeente Amsterdam betaalde 32 miljoen euro mee aan Ajax' stadion Amsterdam Arena, landskampioen-af FC Twente bestaat na een bijna-faillissement in 2003 alleen nog dankzij een gemeentelijke lening. En onlangs klopte PSV voor het eerst aan voor steun bij het stadhuis in Eindhoven. De club had alvast inkomsten uit internationale competities begroot, zonder af te wachten of de ploeg zich daar wel voor zou kwalificeren.
De meeste wethouders willen ook best investeren in betaald voetbal. De bvo voorziet in een amusementsbehoefte bij een breed publiek, is het uithangbord van de stad, draagt op maatschappelijk vlak een steentje bij en biedt bovendien een platform voor het regionale zakennetwerk. Voor het prestige en de carrièreperspectieven van de wethouder is het niet verkeerd om bij de businessclub van de voetbalvereniging te kunnen zeggen dat hij wat wil doen voor de club. Niet voor niets gaven gemeenten ruim tien miljoen euro uit aan toegangskaartjes voor business seats en skyboxen. Bestuurders die weigeren om de plaatselijke FC te steunen, krijgen vaak te maken met hordes woeste supporters die eisen dat de gemeente opkomt voor de plaatselijke voetbaltrots. Daar komt nog een onhandige bepaling in het reglement van de KNVB bij. Een bvo die failliet gaat, is zijn licentie voor het spelen van betaald voetbal definitief kwijt. Dat maakt een doorstart in afgeslankte vorm, zoals in het bedrijfsleven gebruikelijk is, voor voetbalbedrijven onmogelijk. Eens failliet, altijd failliet. Uithuilen en opnieuw beginnen is er niet bij in het profvoetbal. Voor de clubs is die bepaling in de KNVB-regels echter een bruikbaar wapen om er bij hun gemeente op aan te dringen over de brug te komen met steun, omdat het voetbalsprookje anders definitief uit is. (Al lijkt De Graafschap die regel te kunnen omzeilen, zie de casus op pagina 24.) Alleen Haarlem liet het in de afgelopen vijftien jaar zo ver komen. De plaatselijke HFC ging vorig jaar failliet.
Tot 2002 was het geen probleem als gemeenten de lokale voetbaltrots af en toe wat extra's toestopten om gaten in de begroting te vullen. De Graafschap kreeg van de gemeente Doetinchem in de jaren negentig bijvoorbeeld jaarlijks een bedrag aan subsidie dat gelijk stond aan de huur die het voor het gemeentelijk stadion betaalde. De sportwethouder in Maastricht trok tot 2001 jaarlijks het gemeentelijke chequeboek voor een subsidie van een miljoen gulden aan MVV.
Die rechtstreekse subsidieverstrekking werd lastiger toen de gemeenten op 7 november 2002 een brief van toenmalig minister Remkes van Binnenlandse Zaken kregen. De Nederlandse regering wilde steun aan voetbalclubs toestaan, maar ving bot in Brussel. De Europese Commissie oordeelt in de brief dat 'financiële ondersteuning aan voetbalclubs in beginsel aan de staatssteunregels is onderworpen'. Daarmee ging de subsidiespuit uit de poot van het voetbal. Maar de steun ging door. De Commissie leverde er zelf namelijk maar meteen een sluiproute bij. Steun aan voetbalclubs mag niet, maar aan voetbalstadions wel, mits ze geschikt zijn voor multifunctioneel gebruik. 'De bouw van een plaats van samenkomst voor publieke evenementen, waar verschillende soorten activiteiten plaatsvinden, die bovendien ten goede komen aan de algemene bevolking, kan worden beschouwd als een typische zaak van de overheid', schrijft de Commissie. Want dan is het een investering in infrastructuur.
En dus schoten de multifunctionele stadioncomplexen als paddenstoelen uit de grond. Compleet met zorgboulevard (Heerenveen), sportopleiding (Enschede) of transferium (Amsterdam, Arnhem). Provincies en gemeenten betaalden er grif aan mee, in totaal voor zo'n 210 miljoen euro. Den Haag spande de kroon. Die stad trok de portefeuille voor de volledige financiering van het nieuwe ADO-stadion. Kosten: 53 miljoen euro.




Daarnaast ontstond er een levendige handel in stadions. Voetbalclubs die een stadion in eigen bezit hadden en een gat op de begroting moesten dichten, verkochten het aan de gemeente om het vervolgens terug te huren. Onder meer NEC (14,2 miljoen euro) Willem II (13,6 miljoen) en RKC (5,5 miljoen) haalden op die manier een zak geld op in de stadhuizen van Nijmegen, Tilburg en Waalwijk. ADO verkocht voor tien miljoen euro een deel van het stadion terug aan de gemeente Den Haag, die ook al voor de financiering van de bouw was opgedraaid. Rotterdam en Kerkrade hielpen een handje door aandelen te kopen in de stadions van Sparta (zes miljoen euro) en Roda JC (zeven miljoen). Alles bij elkaar kochten Nederlandse gemeenten in de afgelopen vijftien jaar voor 120 miljoen euro (aandelen in) stadions en trainingscomplexen.

WANNEER ZE EENMAAL eigenaar is van een stadion is het financiële lot van de gemeente verbonden met dat van de club. Als de bespeler van het stadion zijn huur niet betaalt, zit de gemeente als huisbaas met een gat in de begroting. De wethouder heeft er dan ook financieel belang bij dat de bvo niet failliet gaat. Hoe multifunctioneel ook, met alleen randactiviteiten is een stadion niet te exploiteren. In een stadion moet gevoetbald worden. Zo niet, dan is het multifunctionele voetbalpaleis niets meer dan een onverkoopbare betonnen bak met een grasveld in het midden. Willem II wist met dat argument vorig jaar nog een huurverlaging af te troggelen. Tilburg maakte 2,4 miljoen euro aan 'te veel betaalde huurpenningen' netjes over naar de club. Andere gemeenten proberen de banden te 'ontvlechten' door het stadion weer terug te verkopen aan de club. Niet voor de miljoenen die er ooit voor betaald waren, maar voor een symbolisch bedrag. De Graafschap, FC Emmen en BV Veendam kregen zo een stadion in de schoot geworpen. Een cadeau van de gemeenten met een werkelijke totale boekwaarde van vier miljoen euro. FC Emmen kreeg er zes ton gemeenschapsgeld bij om achterstallig onderhoud te verrichten, Veendam twee miljoen gulden. Ook De Graafschap kreeg zo'n 'bruidsschat' van de gemeente Doetinchem van 3,3 miljoen gulden.


Steeds vaker ontpoppen voetbalclubs zich als projectontwikkelaars om zo de clubkas te spekken. En gemeenten werken er graag aan mee. Neem AZ. Alkmaar antwoordde op de vraag hoeveel geld er in het betaald voetbal is gestoken trots dat AZ 'geen enkele financiële steun heeft ontvangen van de gemeente Alkmaar, direct noch indirect'. Sterker, de stad werd er financieel alleen maar beter van. De vastgoed-bv van voetbalclub AZ kocht de grond onder het oude stadion in stadspark de Alkmaarder Hout voor vijf miljoen euro, en schafte ook de grond voor het nieuwe stadion en trainingscomplex aan voor twaalf miljoen. De gemeente moest daarvoor wel wat investeringen doen, maar werd uiteindelijk vijf miljoen rijker van de deal.


Op papier, want inmiddels staan op de plek van het oude stadion 150 luxe appartementen te koop. In de eigen grondnota rekent Alkmaar voor wat de werkelijke grondwaarde is. Die is 21 miljoen euro, zestien miljoen meer dan AZ ervoor betaalde. Ook op de grond onder het nieuwe stadion kreeg de club tien miljoen euro korting. Niks geen winst voor Alkmaar, maar 26 miljoen euro aan misgelopen inkomsten.


Ook de gemeenten Doetinchem en Leeuwarden hebben de grond onder het voetbalstadion voor weinig geld verkocht of weggegeven aan projectontwikkelaars, in ruil voor een financiële injectie in de voetbalclub. In Dordrecht wordt daarover gesproken. Groningen en Sittard stortten de opbrengst van de grond onder het oude stadion direct in het nieuwe stadion.
Evenmin staatssteun zijn, in theorie, gemeentelijke leningen aan clubs of stadions. Zeker als die worden afgesloten tegen een marktconforme rente. De laatste vijftien jaar leenden gemeenten en provincies zeventig miljoen euro uit aan voetbalclubs. In bankenland staan leningen aan voetbalclubs bekend als junk bonds: zeer risicovolle leningen. Beleggen in Griekse staatsobligaties (rente: vijftien procent) of sparen bij Icesave is bij wijze van spreken veiliger. Of de rentes tussen de vier en zeven procent die veel gemeenten hanteren bij leningen aan clubs marktconform zijn, is de vraag. Wel vast staat dat clubs niet bekendstaan als trouwe aflossers. Leningen aan onder meer ADO Den Haag (6,3 miljoen euro), MVV (1,7 miljoen) en Vitesse (6,5 miljoen) werden kwijtgescholden. Ook huurachterstanden van verschillende clubs werden weggepoetst. Fortuna Sittard hoefde 225.000 euro ozb-schuld niet te betalen. Staatssteun? Andere bedrijven dan voetbalclubs hoeven met zo'n verzoek tot kwijtschelding waarschijnlijk niet aan te komen. Sommige clubs betaalden hun schulden aan de gemeenten af met een nieuwe lening. Soms zelfs afgesloten bij diezelfde gemeente. In totaal werd in de afgelopen vijftien jaar voor zo'n 107 miljoen euro aan gemeentelijke en provinciale leningen aan clubs en stadions verstrekt. Het overgrote deel daarvan is nog niet terugbetaald.


Banken die wél leningen aan clubs verstrekken, doen dat doorgaans alleen als een financieel sterke partij als een gemeente garant staat. In totaal stonden gemeenten en provincies de afgelopen vijftien jaar garant voor 56 miljoen euro aan leningen van clubs en stadions bij banken. Meestal is het de Bank Nederlandse Gemeenten die het krediet verstrekt. Hoe vaak die garantie ook echt aan de orde komt, is onduidelijk. Alleen de gemeente Sittard-Geleen zegt te zijn aangesproken op een garantstelling van 2,7 miljoen euro, omdat Fortuna niets afloste. In Doetinchem schrokken ze zo van de risico's van een garantie aan De Graafschap dat de gemeente 750.000 euro gireerde naar een groep anonieme investeerders om de borgstelling met een risico van zes miljoen euro over te nemen.

VORIG JAAR hebben de sportwethouders van gemeenten met een betaald-voetbalclub zich verenigd in een platform. Dat is niet verwonderlijk. Gemeenten hebben een ondoorzichtige kluwen aan oneigenlijke steunmaatregelen aan voetbalclubs gecreëerd en zijn er zelf in verstrikt geraakt. Met de enorme bezuinigingsopgave waarvoor veel lokale bestuurders zich gesteld zien, is het steeds moeilijker te verkopen dat er nog altijd veel geld gaat naar voetbalclubs waar het gemiddelde spelerssalaris tweemaal de Balkenende-norm bedraagt. Sommige gemeenten menen dat het voetbal ook veel oplevert. Aan naamsbekendheid, aan economische activiteit. Maar zulke opbrengsten zijn lastig te kwantificeren. En het argument dat voetbal ook geld opbrengt via inkomstenbelasting, onroerendezaakbelasting op stadions en btw op kaartjes gaat niet op. Als er geen gemeenschapsgeld in het voetbal werd gestoken, zou de overheid die inkomsten evengoed krijgen.


Clubs weten hoe ze, gewapend met de bepaling dat ze eigenlijk niet failliet kunnen gaan, de gemeenten onder druk moeten zetten. En gemeenten voelen zich op hun beurt tegen elkaar uitgespeeld door de clubs. Voorzitter Dirk Scheringa dreigde al eens met AZ te verhuizen naar een andere stad, omdat Alkmaar te weinig voor de club deed. Prompt kreeg hij een mooi stuk bouwgrond. En zo gaat het door. Clubs en wethouders houden elkaar en zichzelf in gijzeling. Het voetbal klopt aan voor steun, de overheid geeft daaraan toe - uit angst voor protesten of voor het prestige - en wordt meegezogen in de financiële problemen van het voetbal, waardoor het de volgende keer nóg moeilijker is om steun te weigeren. Een club waar je als gemeente nog een miljoenenschuld hebt uitstaan, laat je niet failliet gaan. Eentje waarvan de fans het gemeentehuis dreigen te verbouwen liever ook niet. Naar de buitenwereld heet iedere reddingsoperatie van een club de laatste te zijn. Steeds opnieuw, al jaren.

________________________________________________

Links

1. KNVB-rapport het Seizoen in Cijfers (in 2 delen):

deel1
deel 2

2. KPMG-rapport De gemeente als Twaalfde Man

3. Rapport Willem Vermeend naar de financiële gezondheid van het Nederlands betaald voetbal:

4. Het reglement van de KNVB

5. De brief met vragenlijst aan gemeenten


________________________________________________


De wonderlijkste transacties

Kreatief met krediet
In Leeuwarden weten ze hoe je een lening omzet in een gift. Voetbalclub Cambuur kreeg in 1993 een krediet van 4,5 miljoen gulden met een looptijd van veertig jaar. Normaal is het oppassen met kleine lettertjes, nu niet: de lening was rentevrij en niet-opeisbaar. Bovendien wordt nog altijd elk jaar één veertigste deel kwijtgescholden.

Grond als geldmachine
Bij de opening van trainingscomplex de Eendracht in 2003 kreeg NEC het recht om de grond na verloop van tijd te kopen tegen de boekwaarde van driehonderdduizend euro. Maar in 2003 kwam de Nijmeegse club in de financiële problemen. Gelukkig schoot de gemeente te hulp. NEC moest het kooprecht van het trainingscomplex inleveren, en kreeg daarvoor een afkoopsom van 2,2 miljoen euro van de stad. Toevalligerwijs precies de hoogte van de huurschuld die NEC nog moest voldoen.

Mag het licht uit?
Voetbalclubs in geldnood verkopen graag hun stadion aan de gemeente om gaten in de begroting te dichten. Maar wat als het stadion al overheidsbezit is? Bij FC Eindhoven krabden ze zich eens achter de oren en konden één stuk huisraad verzinnen dat nog niet verpand was: de lichtinstallatie. De gemeente hapte toe. Voor 350.000 euro werd de Eindhovense gemeenschap in 2009 eigenaar van de vier lichtmasten van de nummer twaalf in de eerste divisie.

Ontwikkelrechten
Bij het oude stadion aan de Beatrixlaan in Breda verhuurde voetbalclub NAC een stukje grond aan BP, dat er een tankstation runde. Maar bij het nieuwe stadion was geen ruimte voor zulke neveninkomsten. Ter compensatie kreeg NAC van de gemeente Breda ‘ontwikkelrechten’ bij de verhuizing. Die kon de club in 2009 verzilveren toen de gemeente toestemming gaf kantoren te bouwen rond het stadion. Bouwconsortium Heja betaalde 5,7 miljoen euro voor de rechten. Dat bedrag ging rechtstreeks in de clubkas.

Speculeren met stadionaandelen
Roda JC verkocht het stadion niet in één keer aan de gemeente, maar in aandelen. De waarde daarvan blijkt afhankelijk van het tekort op de begroting. Bij de bouw in 1997 betaalde Kerkrade nog 8,5 miljoen gulden voor 44 procent van de aandelen. In 2009 is de waarde bijna vertienvoudigd en kost vijf procent van de aandelen de gemeente ineens drie miljoen euro. Nog een jaar later, in 2010, is de koers blijkbaar gedaald. Nu neemt Roda genoegen met een lening van 5,8 miljoen euro in ruil voor 37,5 procent van de stadionaandelen.

What’s in a name?
Wie van plan is een voetbalclub te beginnen, doet er goed aan de naam van de gemeente niet in de clubnaam op te nemen. Die is later nog te verkopen. Gemeenten zien voetbalclubs als vehikel voor citymarketing. RKC kreeg twee miljoen gulden als de club zich voortaan RKC Waalwijk noemde. NAC ving 170.000 euro voor de toevoeging Breda. VVV deed dat het best. De club die al Venlose Voetbal Vereniging heet kreeg 2,8 miljoen euro steun van de gemeente, mede door zich voortaan VVV Venlo te noemen.

Kat in de zak
Om RKC (voor de zoveelste keer) te redden, besloot de gemeente Waalwijk in 2010 het kunstgrasveld van RKC over te kopen voor driehonderdduizend euro. Een kat in de zak, want de amateurclub VV Baardwijk die van het kunstgras gebruik zou gaan maken, weigert erop te spelen. Het veld is slecht onderhouden en bovendien te klein.


________________________________________________


Over het onderzoek
Dit dossier is het resultaat van de eerste masterclass onderzoeksjournalistiek van De Groene Amsterdammer, onder begeleiding van Marcel Metze. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van: door gemeenten ingevulde vragenformulieren, artikelen uit de (regionale) dagbladen van de afgelopen vijftien jaar, raadsbesluiten, jaarverslagen, interviews met deskundigen en betrokkenen, gegevens uit de Kamer van Koophandel en het Kadaster, onderzoeksrapporten en andere publicaties.
De kosten van dit onderzoek bedroegen vijftienduizend euro. Daarvan is 2500 euro staatssteun, want afkomstig uit het Stimuleringsfonds voor de Pers, dat wordt gevuld door het ministerie van OCW met ster-gelden.

[zeux]

Dank Beelzabub.

Zoiets staat ook bij mij op de radar. Dus ben ik wel benieuwd waarom het psv-geval zo afwijkt, dat de EU geïnteresseerd is in de deal.

[zeux]

Fijn overigens om weer eens zo'n degelijk stuk journalistiek te zien.

[Yopi]

Met de Arena ligt het zo simpel niet. De Arena is grotendeels gefinancierd door de founders, de gemeente zit er slechts voor een beperkt bedrag in. Voor de gemeente Amsterdam is de bouw van de Arena zeer lucratief geweest ('Een van onze beste deals ooit', jubelde wethouder Stadig destijds) omdat er bouwgrond vrij kwam (De Meer, en naar men toen dacht ook het OS), en omdat de komst van de Arena als vliegwiel heeft gediend voor de ontwikkeling van de directe omgeving. Al met al heeft de gemeente fors verdiend aan grondtransacties, onder andere.

Los daarvan wilde Amsterdam graag een stadion dat ook gebruikt zou kunnen worden voor grote evenementen, zoals popconcerten. Het OS was daar ongeschikt voor, om logistieke redenen. Tot de oplevering van de Arena gingen alle grote evenementen naar Rotterdam.

Vergelijk dat met de deal van PSV en je ziet dat de gemeente Eindhoven bij die deal geen enkel belang heeft, aangezien de grond onder het stadion niet kan worden bebouwd of verkocht. Het zou anders hebben gelegen als met PSV was afgesproken dat het op termijn naar een andere, minder dure, locatie zou verhuizen, maar daar lijkt geen sprake van. |

[zeux]

('Een van onze beste deals ooit', jubelde wethouder Stadig destijds)

Die quote zul je bij heel veel deals die in het stuk worden genoemd tegen kunnen komen, vrees ik...

[zeux]

de gemeente zit er slechts voor een beperkt bedrag in.

Mwoh. 130 miljoen gulden.

[Yopi]

Voor de gemeente Amsterdam, niet voor Ajax...

Ajax heeft veel concessies moeten doen. Denk maar het transferium, de gracht, de 'neutrale' aankleding, de locatie. Bovendien liet Ajax een eigen stadion achter en moest gaan huren.